اپل در حال برنامه‌ریزی برای انتقال تولید به خارج از چین است

به گفته افراد درگیر در این بحث، اپل (Apple) در هفته‌های اخیر برنامه‌های خود را برای انتقال بخشی از تولید خود به خارج از چین سرعت بخشیده است. آن‌ها به تأمین‌کنندگان خود گفته‌اند که برای مونتاژ محصولات اپل در سایر نقاط آسیا، به‌ویژه هند و ویتنام، برنامه‌ریزی فعال‌تری داشته باشند، و به دنبال کاهش وابستگی به مونتاژکنندگان تایوانی به رهبری گروه فناوری فاکسکان (Foxconn) است.

آشفتگی در مکانی به نام شهر آیفون به این حرکت اپل دامن زد. در شهر غول‌پیکر در شهر ژنگژو چین، ۳۰۰,۰۰۰ کارگر در کارخانه‌ای که توسط فاکسکان اداره می‌شود، برای تولید آیفون و سایر محصولات اپل کار می‌کنند.

به گفته شرکت تحقیقاتی بازار Counterpoint Research، در یک مقطع، این شرکت به‌تنهایی حدود ۸۵ درصد از سری آیفون‌های Pro را تولید می‌کرد.

شرایط در کارخانه ژنگژو در اواخر نوامبر به دلیل اعتراضات خشونت‌آمیز متشنج شد. در ویدئو‌های منتشر شده در فضای مجازی، کارگرانی که از دستمزد‌ها و محدودیت‌های کووید-۱۹ ناراحت هستند، دیده می‌شود که اقلامی را پرتاب می‌کنند و فریاد می‌زنند «برای حقوق خود بایستید!» فیلم‌ها نشان می‌دهد که پلیس ضدشورش نیز در این مکان حضور داشته است.

مکان یکی از ویدئو‌ها توسط خبرگزاری و سرویس تأیید تصویری Storyful تأیید شده است. وال استریت ژورنال وقایع نشان داده شده در ویدئو‌ها را با کارگران این سایت تأیید کرده است.

به گفته تحلیلگران و افراد حاضر در زنجیره تأمین اپل، پس از گذشت یک سال از رویداد‌هایی که وضعیت چین را به‌عنوان یک مرکز تولیدی باثبات تضعیف کرد، این تحول به این معنی است که اپل دیگر قصد ندارد که بخش زیادی از تجارت خود را در یک مکان متمرکز کند.

آلن یونگ، یکی از مدیران سابق فاکسکان در ایالات متحده می‌گوید: «در گذشته، مردم به خطرات تمرکز توجه نمی‌کردند. تجارت آزاد یک هنجار بود و همه چیز بسیار قابل پیش‌بینی بود. حالا ما وارد دنیای جدیدی شده‌ایم.»

افرادی که در زنجیره تأمین اپل دخیل هستند می‌گویند، یک پاسخ این است که از مجموعه بزرگ‌تری از مونتاژکنندگان استفاده کنیم – حتی اگر آن شرکت‌ها خودشان در چین مستقر باشند. دو شرکت چینی که در صف اول کسب‌وکار بیشتر اپل هستند عبارتند از:

• Luxshare Precision Industry Co
• Wingtech Technology Co

در تماس‌هایی که با سرمایه‌گذاران در اوایل سال جاری داشتند، مدیران Luxshare گفتند که برخی از مشتریان لوازم الکترونیکی مصرفی، که نامی از آن‌ها نبرده‌اند، نگران مشکلات زنجیره تأمین چینی ناشی از اقدامات پیشگیری از کووید، کمبود برق و سایر مسائل هستند. آن‌ها گفتند که این مشتریان از Luxshare می‌خواهند تا به آن‌ها کمک کند کار‌های بیشتری در خارج از چین انجام دهند.

مدیران به آنچه که به‌عنوان معرفی محصول جدید یا NPI شناخته می‌شود، اشاره کردند، زمانی که اپل تیم‌هایی را برای همکاری با پیمانکاران در ترجمه طرح‌های اولیه و نمونه‌های اولیه محصول خود به یک برنامه تولید دقیق تعیین می‌کند.

این شهامت آن چیزی است که برای ساخت صد‌ها میلیون گجت نیاز است، و منطقه‌ای که چین، با تمرکز مهندسان تولید و تأمین‌کنندگان، در آن برتری یافته است.

اپل و چین دهه‌ها زمان صرف کرده‌اند تا خود را در رابطه‌ای که تا کنون عمدتاً برای دو طرف سودمند بوده است، به هم پیوند بزنند. تغییر یک‌شبه به وجود نمی‌آید. اپل همچنان هرساله مدل‌های جدید آیفون را در کنار به‌روزرسانی‌های مداوم آی‌پد، لپ‌تاپ و سایر محصولات خود عرضه می‌کند. حال باید در حین تعویض موتور به پرواز هواپیما ادامه دهد.

کیت وایتهد، مدیر سابق عملیات اپل که اکنون صاحب شرکت مشاوره زنجیره تأمین خودش است، می‌گوید: «پیداکردن تمام قطعات برای ساخت در مقیاسی که اپل نیاز دارد، آسان نیست.»

بااین‌حال، این گذار در حال انجام است، که ناشی از دو دلیل است که از یکدیگر تغذیه می‌کنند تا قدرت اقتصادی تاریخی چین را تهدید کنند. برخی از جوانان چینی دیگر مشتاق نیستند که با دستمزد‌های اندک در مونتاژ وسایل الکترونیکی برای قشر مرفه کار کنند.

آن‌ها تا حدودی به دلیل رویکرد سختگیرانه پکن نسبت به کووید-۱۹ هم عصبانی هستند. سه سال پس از شروع انتشار کووید-۱۹، چین همچنان در تلاش است تا با اقداماتی مانند قرنطینه، شیوع بیماری را از بین ببرد، زیرا بسیاری از کشور‌های دیگر به هنجار‌های پیش از همه‌گیری بازگشته‌اند.

اعتراضات هفته گذشته در شهر‌های چین که طی آن برخی از تظاهرکنندگان خواستار برکناری رئیس‌جمهور شی جین‌پینگ شدند، نشان داد که انتقاد از محدودیت‌های کووید-۱۹ می‌تواند به جنبش بزرگ‌تری علیه دولت تبدیل شود.

همه این‌ها در کنار بیش از پنج سال تشدید تنش‌های نظامی و اقتصادی آمریکا و چین در دولت ترامپ و بایدن بر سر گسترش سریع ردپای نظامی چین و تعرفه‌های ایالات متحده بر کالا‌های چینی، در میان دیگر مناقشات است.

به گفته می‌نگ چی کو، تحلیلگر TF International Securities که زنجیره تأمین را دنبال می‌کند، هدف بلندمدت اپل این است که ۴۰ تا ۴۵ درصد از آیفون‌ها را در هند تولید کند؛ در مقایسه با درصدی تک‌رقمی در حال حاضر. تأمین‌کنندگان می‌گویند انتظار می‌رود ویتنام بیشتر تولید محصولات اپل مانند AirPods، ساعت‌های هوشمند و لپ‌تاپ‌ها را بر عهده بگیرد.

در حال حاضر، مصرف‌کنندگانی که خرید کریسمس انجام می‌دهند با برخی از طولانی‌ترین زمان‌های انتظار برای آیفون‌های گران‌قیمت در تاریخ ۱۵ساله این محصول گیر کرده‌اند که تا بعد از کریسمس ادامه دارد. اپل در ماه نوامبر یک هشدار نادر صادر کرد مبنی بر اینکه محموله‌های مدل‌های Pro به دلیل محدودیت‌های کووید-۱۹ در تأسیسات ژنگژو آسیب خواهند دید.

در ماه نوامبر، با افزایش اعتراضات کارگران در این مرکز، اپل بیانیه‌ای صادر کرد و اطمینان داد که به دنبال حل این مشکل است. سخنگویی در آن زمان گفت:

«ما در حال بررسی وضعیت هستیم و از نزدیک با فاکسکان همکاری می‌کنیم تا اطمینان حاصل کنیم که نگرانی‌های کارمندان آن‌ها برطرف شده است.»

خطر تمرکز بیش از حد در چین مدت‌هاست که برای مدیران اپل شناخته شده است، اما برای سال‌ها آن‌ها کاری برای کاهش آن انجام ندادند.

فاکسکان مستقر در تایوان، تحت مدیریت ‌تری گو، به یک پیوند اساسی بین اپل در کالیفرنیا و کارخانه‌های مونتاژ چینی تبدیل شد که آیفون‌ها در آن جمع می‌شوند. مدیران فاکسکان دارای پیشینه زبانی و فرهنگی با کارگران سرزمین اصلی هستند.

هم دولت پکن و هم دولت‌های محلی در مناطقی مانند استان هنان، محل کارخانه ژنگژو، مشتاقانه از تجارت با اپل حمایت کرده‌اند و آن را موتوری برای ایجاد شغل و رشد می‌دانند.

حتی اکنون که هر روز لفاظی‌های ضدآمریکایی شدیدتر از پکن بر سر موضوعاتی مانند تایوان و حقوق بشر سرازیر می‌شود، این حمایت همچنان قوی است.

People’s Daily، سخنگوی حزب کمونیست چین، در ویدئویی در ۲۰ نوامبر از سایت تولید اپل استقبال کرد و گفت که به طور مستقیم یا غیرمستقیم بیش از یک میلیون شغل محلی را به خود اختصاص داده است.

به گفته یک اندیشکده مرتبط با دولت چین، فاکسکان در سال ۲۰۱۹ حدود ۳۲ میلیارد دلار محصولات را از ژنگژو به خارج از کشور ارسال کرد. به گفته این شرکت، در مجموع، گروه فاکسکان ۳.۹ درصد از صادرات چین در سال ۲۰۲۱ را به خود اختصاص داده است.

بااین‌حال، باتوجه‌به اقدامات سختگیرانه ضد کووید توسط دولت که تولید را مختل کرده و ناآرامی کارگران را برانگیخته است، چنین کلماتی برای بسیاری از مشاغل ایالات متحده پوچ به نظر می‌رسد. نظرسنجی شورای بازرگانی ایالات متحده و چین در سال جاری نشان داد که اعتماد شرکت‌های آمریکایی به چین به پایین‌ترین حد خود رسیده است، به‌طوری‌که حدود یک‌چهارم پاسخ‌دهندگان گفتند که حداقل به طور موقت بخشی از زنجیره تأمین خود را طی سال گذشته به خارج از چین منتقل کرده‌اند.

برای ادامه فعالیت در طول اقدامات دولتی بر علیه کووید، کارخانه ژنگژو از جمله کارخانه‌هایی است که مجبور به اتخاذ سیستمی است که در آن کارگران در محل می‌مانند و تماس با دنیای خارج به حداقل ممکن برای حفظ جریان کالا محدود می‌شود.

به گفته کارگران، فاکسکان مناطق سیگارکشیدن را مهروموم کرده است، ماشین‌های فروش خودکار را خاموش کرده و سالن‌های غذاخوری را تبدیل به وعده‌های غذایی آماده که کارگران به خوابگاه‌های خود می‌آورند، کرده است.

بسیاری فرار کرده‌اند، از نرده‌ها پریده‌اند و در امتداد بزرگراه‌های خالی قدم می‌زنند تا به شهر خود بازگردند. در ماه نوامبر، سیاست‌های کرونا و اختلافات حقوقی، شکایت کارگران را بیشتر کرد. برخی با پلیس در محل درگیر شدند و در‌های شیشه‌ای را شکستند.

بسیاری از کسانی که کارخانه را ترک کردند، جوانانی بودند که در رسانه‌های اجتماعی گفتند که به این نتیجه رسیده‌اند که دستمزدی معادل ۵ دلار یا کمتر در ساعت برای جبران کار خسته‌کننده تولید، که با محدودیت‌های کووید تشدید شده است، کافی نیست.

سخنگوی فاکسکان در پاسخ به سؤالی درباره اظهار نظر، به اظهارات قبلی اشاره کرد که در آن این شرکت خطای کامپیوتری را عامل برخی از مشکلات پرداختی که توسط استخدام‌کنندگان جدید مطرح می‌شد، مقصر دانست. این سازمان گفت که تضمین می‌کند که به استخدام‌کنندگان آنچه در آگهی‌های استخدام وعده داده شده بود، پرداخت می‌شود. این سخنگوی از اظهار نظر بیشتر خودداری کرد.

دانیل آیوز، تحلیلگر اوراق بهادار Wedbush، گفت: سیاست کووید چین «یک ضربه جدی به زنجیره تأمین اپل بوده است.»

آقای کو، تحلیلگر زنجیره تأمین، گفت که محموله‌های آیفون در سه‌ماهه چهارم سال جاری احتمالاً به حدود ۷۰ تا ۷۵ میلیون دستگاه خواهد رسید که به گفته او حدود ۱۰ میلیون کمتر از پیش‌بینی بازار قبل از آشفتگی ژنگژو است. او گفت که مدل‌های برتر آیفون ۱۴ پرو و پرومکس به‌ویژه ضربه سختی خورده‌اند.

حساب‌ها در مورد تعداد کارگران مفقود شده در کارخانه ژنگژو متفاوت است و تخمین‌ها از هزاران تا ده‌ها هزار نفر متغیر است.

آقای کو گفت که در ماه نوامبر تنها با حدود ۲۰ درصد ظرفیت کار می‌کند، رقمی که انتظار می‌رود در دسامبر به ۳۰ تا ۴۰ درصد بهبود یابد. یکی از نشانه‌های مثبت در روز چهارشنبه بود، زمانی که دولت محلی در ژنگژو محدودیت‌های قرنطینه را لغو کرد.

یکی از مدیران فاکسکان گفت که صد‌ها کارگر بسیج شده‌اند تا ماشین‌آلات و قطعات را با کامیون و هواپیما جابجا کنند تا تقریباً ۱۰۰۰ مایل از ژنگژو در مرکز چین تا شنژن در جنوب، جایی که فاکسکان دیگر کارخانه‌های اصلی خود را در چین دارد، جابجا کنند. کارخانه‌های شنژن بخشی از شکاف تولید را جبران کرده‌اند.

در همین حال، فاکسکان پولی را پیشنهاد می‌کند تا کارگران را وادار کند که برگردند و مدتی بمانند. یکی از پیشنهادات آن، پاداشی تا سقف ۱۸۰۰ دلار برای ژانویه به کارگران تمام‌وقت در ژنگژو است که در ابتدای نوامبر یا قبل از آن به آن ملحق شدند. کسانی که می‌خواستند کار را ترک کنند ۱۴۰۰ دلار دریافت کرده‌اند.

هند و ویتنام چالش‌های خاص خود را دارند

دن پانزیکا، یکی از مدیران سابق فاکسکان که اکنون به شرکت‌ها در مورد مسائل زنجیره تأمین مشاوره می‌دهد، گفت که تولید ویتنام به‌سرعت در حال رشد است؛ اما با کمبود نیروی کار مواجه است.

این کشور کمتر از ۱۰۰ میلیون نفر جمعیت دارد که کمتر از یک‌دهم جمعیت چین است. او گفت که می‌تواند سایت‌های تولیدی ۶۰۰۰۰ نفری را اداره کند؛ اما مکان‌هایی مانند ژنگژو که به صد‌ها هزار نفر می‌رسد را ندارد.

آقای پانزیکا گفت: «آن‌ها در هند و ویتنام تلفن‌های پیشرفته تولید نمی‌کنند.»

هند جمعیتی تقریباً به‌اندازه چین دارد، اما نه به همان سطح هماهنگی دولتی. اپل برای فعالیت در هند کاری دشوار دارد، زیرا هر ایالت به طور متفاوتی اداره می‌شود و دولت‌های منطقه قبل از اینکه به آن اجازه دهند در آنجا محصولات بسازد، شرکت را با تعهداتی مواجه می‌کنند.

آقای پانزیکا گفت: «هند از نظر قوانین ثابت و ورود و خروج چیز‌ها، غرب وحشی است.»

او همچنین اضافه کرد: «اپل باید مکان‌های متعددی را برای جایگزینی iPhone City پیدا کند. آن‌ها باید آن را در اطراف پخش کنند و به‌جای شهر‌های بزرگ، دهکده‌های بیشتری بسازند.»

منبع