برای این اقتصاد دستوری

افزایش سرسام‌آور و لحظه‌ای قیمت مسکن، طلا، سکه و ارز در اقتصاد سیاسی یک پیام بیشتر ندارد و آن این که:

فردا روشن نیست چشم‌اندازی وجود ندارد؛ تولید، فکر، ایده و برنامه‌ریزی هیچ جایگاهی در زندگی امروز ندارد.

مردم فقط به دنبال سرمایه‌های پایدار هستند که هم از شر تورم ۵۰ درصدی در امان باشد هم از گزند ریسک‌های سیاست‌گذاری و تصمیمات ویرانگر مقامات. به قول قدیمی‌ها فکر نان کن که خربزه آب است.

این وضع ناپایدار؛ هم معلول مستقیم حکمرانی ضعیف، قبیله‌ای، باندی، جناحی و ایدئولوژیک است.

و هم فقدان آرامش روانی و ذهنی در جامعه.

با این روند قبل از آن که فروپاشی سیاسی و اجتماعی رخ دهد شاید فروپاشی اقتصادی مثل آوار بر سرمان خراب شود.

البته این دست تحلیل‌ها نفی کننده روند خیره کننده پیشرفت کشور به‌ویژه در هوا و فضا و آسمان نیست!

هر حکومتی که برای اداره امور و کسب منافع وابستگان، بنای اقتصاد خود را بر هرج‌ومرج و بی‌ثباتی اقتصاد کلان بگذارد، بی‌تردید درگیر هرج‌ومرج و بی‌ثباتی در هر حوزه‌ای می‌شود.

بزرگ‌ترین دشمن حاکمیت، فساد ساختاری است که چون سرطان در همه‌جا ریشه دوانده است.

در نظام اقتصادی که کارآمدی، کارایی و نوآوری جای خود را به رانت‌خواری و مفت خواری داده است، فساد توسط سیاستمداران و دولتمردان حمایت و ترویج می‌شود تا منافع شخصی و گروهی با تخریب کشور و فلاکت مردم تأمین گردد.

امید می‌رفت که دولت سیزدهم حداقل در دو سال اول کمی از فشار اقتصادی، رنج، درد و فلاکت مردم بکاهد؛ اما هنوز مردم از زیر بار ابر تورم دولت قبل کمر راست نکرده‌اند که با حذف ارز ترجیحی و اکنون سونامی افزایش قیمت دلار، موج جدیدی از ابر تورم به حرکت درآمده است.

در افزایش قیمت ارز ۱۳۹۷، فقط شبه‌دولتی‌ها و شبه خصوصی‌ها (خصولتی‌ها و بخش خصوصی وابسته) منافع کلان بردند، اما در افزایش ارز ۱۴۰۱، هم دولت و هم شبه‌دولتی‌ها و شبه خصوصی‌ها ذی‌نفع هستند.

دولت اگر عزم و صداقت دارد، به‌جای برخورد نمایشی پلیسی با آشوبگران قیمت دلار، بایستی با عوامل و رسانه‌های پشت پرده برخورد کند.

چگونه کمبود ارز وجود دارد که یک میلیارد دلار برای واردات خودروی خارجی جهت رفاه یک اقلیت تخصیص پیدا می‌کند.

در شوک‌های قیمت ارز فقط شبه‌دولتی‌ها و شبه خصوصی‌ها با غارت مردم برنده هستند، اما حاکمیت بایستی بداند که فقط مردم غارت نمی‌شوند، خود نیز دچار چالش‌ها و بحران‌های متعددی (از کسری بودجه گرفته تا تشدید گسل‌های اجتماعی و اقتصادی و مشروعیت) است.

متأسفانه، گویا تأمین منافع شبه‌دولتی‌ها و شبه خصوصی‌های فاسد رانتی (خصولتی‌ها و بخش خصوصی وابسته)، نه‌تنها به زندگی مردم ارجحیت دارد که حتی بر مصالح حاکمیت نیز غالب شده است.

بزرگ‌ترین دشمن جمهوری اسلامی، سرطان فساد، مفت خواری و رانت‌خواری است که حاکمیت را در مقابل مردم قرار داده است.

با ابتر شدن توافق برجام و تغییر نگاه کشورهای غربی نسبت به عملکرد جمهوری اسلامی در راستای فرونشاندن اعتراضات و استفاده از پهپادهای ایرانی توسط کشور روسیه در حمله به اوکراین، در یک هماهنگی جمعی مبادرت به وضع تحریم‌های جدیدی بر علیه جمهوری اسلامی نموده و وضع تحریم‌های بیشتری نیز تحت بررسی است که اقتصاد کشور را بیشتر در انزوا قرار خواهد داد و فروش نفت را نیز از طریق دورزدن تحریم‌ها به‌شدت محدود خواهد ساخت.

کاهش وجوه حاصل از فروش نفت قاچاق و سایر اقلام صادراتی، به هدف نخوردن انتظارات دولت از درآمد حاصل از میزبانی مسافران جام جهانی قطر و کاهش تولید و درآمد ملی ناشی از مجموع وقوعات پیش‌گفته، به کاهش بیشتر درآمدهای ارزی کشور منجر می‌شود و بهای دلار را در کوتاه‌مدت به فراتر از ۴۰ هزار تومان خواهد رسانید.

نویسندگان: احسان سلطانی – امیر دبیری مهر – دکتر محمود جامساز