هند در سال ۲۰۲۳ پرجمعیت‌ترین کشور جهان خواهد شد

چین برای صدها سال پرجمعیت‌ترین کشور جهان بوده است. در سال ۱۷۵۰ حدود ۲۲۵ میلیون نفر جمعیت داشت که بیش از یک چهارم کل جمعیت جهان بود.

هند که در آن زمان یک کشور متحد سیاسی نبود، تقریباً ۲۰۰ میلیون جمعیت داشت که این کشور را در رتبه دوم قرار می‌داد. اما هند در سال ۲۰۲۳ تاج سلطنت را تصاحب خواهد کرد.

سازمان ملل حدس می‌زند که جمعیت هند در ۱۴ آوریل از چین پیشی خواهد گرفت و پیش بینی می‌کند که این میزان به ۱,۴۲۵,۷۷۵,۸۵۰ برسد.

رتبه اول جمعیت به‌خودی‌خود ارزش کمی دارد، اما نشانه‌ای برای چیزهایی است که اهمیت دارند. این که هند کرسی دائمی در شورای امنیت سازمان ملل ندارد درحالی‌که چین دارای کرسی است، غیرعادی به نظر می‌رسد.

اگرچه اقتصاد چین تقریباً شش برابر بزرگ‌تر است، جمعیت روبه‌رشد هند به آن کمک می‌کند تا از پس آن بربیاید. انتظار می‌رود که هند از هم اکنون تا سال ۲۰۵۰ بیش از یک ششم افزایش جمعیت در سن کار (۶۴-۱۵) جهان را تامین کند.

در مقابل، جمعیت چین در آستانه کاهش شدید است. تعداد چینی‌های در سن کار یک دهه پیش به اوج خود رسید.

تا سال ۲۰۵۰، میانگین سنی این کشور ۵۱ سال خواهد بود، یعنی ۱۲ سال بیشتر از اکنون. چین مسن‌تر باید سخت‌تر تلاش کند تا نفوذ سیاسی و اقتصادی خود را حفظ کند.

هر دو کشور در قرن بیستم اقدامات سختگیرانه‌ای برای محدودکردن رشد جمعیت خود انجام دادند. قحطی در سال‌های ۱۹۵۹-۱۹۶۱ ناشی از «جهش بزرگ» چین عامل بزرگی برای متقاعدکردن حزب کمونیست در موردنیاز به مهار رشد جمعیت بود.

یک دهه بعد، چین کمپین «دیرتر، طولانی‌تر، کمتر» را راه‌اندازی کرد – ازدواج‌های دیرتر، شکاف‌های طولانی‌تر بین کودکان و تعداد کمتری از آن‌ها.

تیم دایسون، جمعیت‌شناس بریتانیایی، می‌گوید که این تأثیر بزرگ‌تری از سیاست معروف‌تر تک‌فرزندی – که در سال ۱۹۸۰ معرفی شد – داشت.

او می‌گوید که کاهش باروری، از بیش از شش نوزاد به‌ازای هر زن در اواخر دهه ۱۹۶۰ به کمتر از سه نوزاد در اواخر دهه ۱۹۷۰، سریع‌ترین کاهش در تاریخ برای هر جمعیت بزرگی بود.

معجزه اقتصادی چین تا حدی نتیجه افزایش نسبت بزرگسالان در سن کار به کودکان و سالمندان از دهه ۱۹۷۰ تا اوایل دهه ۲۰۰۰ بود.

اما این کشور اکنون با بازنشستگی نسل رونق اقتصادی و وابستگی به نسل کوچک‌تر پس از آن، هزینه زیادی را پرداخت خواهد کرد. دراین‌بین هند اکنون فرصتی برای برداشتِ سود حاصله از افزایش جمعیت خود را دارد.

تلاش هند برای کاهش باروری با موفقیت کمتری همراه بود. آنها اولین کشوری بودند که تنظیم خانواده را در مقیاس ملی در دهه ۱۹۵۰ معرفی کردند. کمپین‌های عقیم‌سازی انبوه، با تشویق حامیان غربی، در طول وضعیت فوق‌العاده اعلام شده توسط ایندیرا گاندی، نخست‌وزیر، در سال‌های ۱۹۷۵-۱۹۷۷، رشد کرد و باقدرت بیشتری اجرا شد.

دولت تحت هدایت پسرش سانجی، مردان را به دلیل درد از دست دادن حقوق یا از دست دادن شغل، به وازکتومی مجبور کرد. پلیس مردان فقیر را برای عقیم‌سازی از ایستگاه‌های راه‌آهن دستگیر می‌کرد. حدود ۲۰۰۰ مرد در اثر جراحی‌های ناقص جان خود را از دست دادند.

عقیم‌سازی اجباری پس از شکست ایندیرا گاندی در انتخابات پایان یافت. این کمپین وحشیانه به‌اندازه کافی کامل نبود که باعث کاهش چشمگیر نرخ زادوولد در هند شود.

باروری هند کاهش یافته است، اما کمتر و کندتر از چین. هند با میانگین سنی ۲۸ سال و جمعیت در سن کار روبه‌رشد، اکنون این فرصت را دارد که سود جمعیتی خود را درو کند.

بانک دولتی هند تخمین می‌زند که اقتصاد این کشور به‌عنوان پنجمین اقتصاد بزرگ جهان، جانشین اقتصاد بریتانیا شده و تا سال ۲۰۲۹ در رتبه سوم قرار خواهد گرفت.

اما رونق هند به بهره‌وری جوانان آن بستگی دارد که به‌اندازه چین نیست. کمتر از نیمی از بزرگسالان هندی در مقایسه با دو سوم در چین، نیروی کار هستند. چینی‌های ۲۵ساله و بالاتر به طور متوسط ۱.۵ سال بیشتر از هندی‌های هم‌سن خود تحصیل می‌کنند.

این امر چین را از متحمل شدن عواقب ناشی از رکود جمعیتی که آن را مهندسی کرده در امان نخواهد گذاشت. دولت در سال ۲۰۱۶ به سیاست تک‌فرزندی پایان داد و در سال ۲۰۲۱ تمام محدودیت‌های مربوط به‌اندازه خانواده را حذف کرد.

اما نرخ زادوولد همچنان در حال کاهش است. سیاست چین موسوم به «کووید صفر» باعث شده است که بزرگسالان جوان تمایل زیادی به بچه‌دارشدن نداشته باشند.

دولت در برابر برنامه‌های خود برای افزایش میانگین سن بازنشستگی، که در ۵۴ سالگی در بین پایین‌ترین سن‌ها در جهان است، با مقاومت مواجه است. صندوق بازنشستگی ممکن است تا سال ۲۰۳۵ تمام شود. بااین‌حال شاید دردناک‌ترین چیز برای چین، ظهور هند به‌عنوان یک ابرقدرت باشد.

منبع