بلاکچین‌های مجاز (Permissioned) و بدون مجوز (Permissionless) چیست؟

بلاکچین‌های بدون مجوز برای هرکسی آزاد است تا از آن استفاده کند. حتی اگر الزامات خاصی را برآورده کنید، می‌توانید در مکانیسم‌های اجماع آنها شرکت کنید. بیتکوین، اتریوم و زنجیره BNB همگی نمونه‌هایی از بلاکچین‌های بدون مجوز هستند که معمولاً شفاف و غیرمتمرکز هستند.

از سوی دیگر، بلاکچین‌های مجاز برای پیوستن به دعوت‌نامه نیاز دارند. آنها معمولاً در مشاغل خصوصی استفاده می‌شوند و برای موارد استفاده خاص طراحی شده‌اند. قدرت به گروه کوچکی از ولیدیتورها محدود می‌شود که بیشتر تصمیمات شبکه را می‌گیرند. شفافیت می‌تواند محدود باشد، اما زمان ارتقای شبکه و مقیاس‌پذیری اغلب تا حد زیادی بهبود می‌یابد.

درک مفهوم بلاکچین‌های بدون مجوز و مجاز

آیا تا به حال به نوع بلاکچینی که استفاده می‌کنید فراتر از اثبات کار (PoW) در مقابل اثبات سهام (PoS) فکر کرده‌اید؟ هر بلاکچین در واقع می‌تواند دارای مجوز یا بدون مجوز در نظر گرفته شود. درک این دو دسته می‌تواند به شما کمک کند تا در مورد ویژگی‌های بلاکچین و سیال بودن آنها بیشتر بدانید.

بلاکچین‌های مجاز و بدون مجوز چیست؟

باید بدانیم که بیش از یک نوع بلاکچین وجود دارد. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها این است که آیا یک بلاکچین مجاز است یا بدون مجوز. احتمالاً قبلاً با انواع بدون مجوز آشنا هستید، جایی که هرکسی می‌تواند در استفاده و اجرای آن فعالیت داشته باشد. استفاده از شبکه و پیوستن به فرایند اعتبارسنجی نیز برای همه آزاد است. بیتکوین، BNB Chain و اتریوم همگی نمونه‌هایی از بلاکچین‌های بدون مجوز هستند.

یک بلاکچین مجاز به کاربرانی نیاز دارد که برای فعالیت نیاز به اجازه مشارکت داشته باشند. این بلاکچین‌ها معمولاً در محیط‌های خصوصی، مانند سازمان یا کسب‌وکار استفاده می‌شوند. به عنوان مثال، یک شرکت ممکن است از چارچوب بلاکچین Hyperledger Fabric برای ایجاد یک بلاکچین مجاز برای سیستم زنجیره تامین خود استفاده کند. اگر می‌خواهید در شبکه شرکت کنید، به یک دعوت‌نامه نیاز دارید تا به طور خاص به شما اجازه دسترسی بدهد.

تاریخچه و پیشینه مختصر

فناوری بلاکچین را می‌توان در وایت پیپر بیتکوین ساتوشی ناکاموتو جستجو کرد. فناوری ارائه شده در وایت پیپر معرف یک بلاکچین بدون مجوز است که در آن کاربران غیر همسو، اجماع ایجاد می‌کنند. این روند بدون مجوز در توسعه صنعت ادامه یافته است؛ زیرا مدل بیتکوین بر چندین نسل بلاکچین تأثیر گذاشته است.

ویژگی‌های بلاکچین برای برنامه‌های خصوصی نیز جذاب بوده است. تغییرناپذیری، شفافیت (در برخی از جنبه‌ها) و امنیت آن تمایل به بلاکچین‌هایی را ایجاد کرده است که تجربه مجاز تری را ارائه می‌دهند.

برای تحقق این خواسته، توسعه‌دهندگان بلاکچین، چارچوب‌های مجاز یا بلاکچین‌های سفارشی را برای استفاده شخص ثالث ایجاد کرده‌اند. همانطور که قبلا ذکر شد، Hyperledger Fabric یکی از این چارچوب‌ها است. Quorum، MultiChain و Ethereum Geth نیز ساختارهای خصوصی را برای نیازهای سازمانی ارائه می‌دهند.

ویژگی‌های کلیدی

ویژگی‌های زیر همیشه برای هر بلاکچین مجاز یا بدون مجوز اعمال نمی‌شود. با این حال، به طور کلی، بیشتر آنها را متناسب با الگوهای ارائه شده خواهید یافت.

مزایا و معایب

مزایای بلاکچین‌های بدون مجوز

• پتانسیل عدم تمرکز: هر بلاکچین بدون مجوز غیرمتمرکز نیست، اما معمولاً این پتانسیل را دارند که به شدت غیرمتمرکز شوند. هرکسی می‌تواند در مکانیزم اجماع شرکت کند یا در صورت تمایل و داشتن منابع لازم از یک شبکه بدون مجوز استفاده کند.
• اجماع گروهی: کاربران می‌توانند فعالانه در تغییرات شبکه شرکت کرده و در مورد آن تصمیم بگیرند. ولیدیتورها و کاربران شبکه همچنین می‌توانند «خود رأی دهند» و تغییرات نامطلوب می‌تواند منجر به نسخه‌های فورک از شبکه شود.
• سهولت دسترسی: هرکسی می‌تواند یک کیف پول ایجاد کند و به یک شبکه بدون مجوز بپیوندد، زیرا این شبکه‌ها به راحتی قابل دسترسی هستند و موانع ورود نسبتاً کمی دارند.

معایب بلاکچین بدون مجوز

• چالش‌های مقیاس‌پذیری: بلاکچین‌های بدون مجوز باید پایگاه‌های کاربری بزرگ و حجم ترافیک بالا را مدیریت کنند. ارتقای شبکه برای بهبود مقیاس‌پذیری باید با اجماع گروهی انجام شود تا به طور موثر اجرا شود.
• بازیگران بد: از آنجایی که هرکسی می‌تواند به بلاکچین‌های بدون مجوز بپیوندد، همیشه خطر حضور بازیگران بد در چنین شبکه‌هایی وجود دارد.
• شفافیت بیش از حد: بیشتر اطلاعات مربوط به بلاکچین‌های بدون مجوز برای همه رایگان است که به نگرانی‌های بالقوه حفظ حریم خصوصی و امنیتی منجر می‌شود.

مزایای بلاکچین‌های مجاز

• مقیاس‌پذیری: یک بلاکچین مجاز معمولاً توسط نهادی با درجه‌ای از کنترل بر ولیدیتورها اجرا می‌شود؛ بنابراین ارتقا را می‌توان به راحتی اجرا کرد.
• سفارشی‌سازی آسان: یک بلاکچین مجاز می‌تواند برای یک هدف خاص ساخته شود و آن را در یک عملکرد خاص کارآمد کند. در صورت نیاز به تغییر، بلاکچین را می‌توان به راحتی سفارشی کرد.
• درجه شفافیت کنترل شده: یک اپراتور بلاکچین مجاز می‌تواند سطح شفافیت مناسبی را برای شبکه، بسته به مورد استفاده آن تعیین کند.
• ورود فقط با دعوت‌نامه: شما می‌توانید دقیقاً کنترل کنید که چه کسانی می‌توانند و چه کسانی نمی‌توانند در بلاکچین مشارکت داشته باشند.

معایب بلاکچین‌های مجاز

• تمرکز: قدرت به احتمال زیاد توسط یک نهاد مرکزی یا گروه کوچکی از اعتبارسنجی‌ها که توسط مالک بلاکچین انتخاب می‌شوند، کنترل می‌شود. این بدان معنی است که تصمیمات شبکه احتمالاً شامل همه کاربران نمی‌شود.
• آسیب‌پذیری در برابر حملات: بلاکچین‌های مجاز معمولاً ولیدیتورهای کمتری دارند، که باعث می‌شود مکانیسم اجماع آنها در برابر حملات مقاومت کمتری داشته باشد.
• خطر سانسور: تبانی در شبکه یا به‌روزرسانی‌های معرفی‌شده توسط اپراتور بلاکچین خطر سانسور را به همراه دارد. اگر کاربران به تعداد کافی با این کار موافقت کنند، اطلاعات مربوط به بلاکچین ممکن است تغییر کند.

از کدام بلاکچین استفاده کنیم؟ مجاز یا بدون مجوز؟

پاسخ به این سوال نسبتاً ساده است. اگر به دنبال ایجاد یک سرویس برای همه هستید، به یک بلاکچین بدون مجوز نیاز دارید. با این حال، داشتن یک بلاکچین بدون مجوز به این معنی نیست که باید از مجموعه استانداردی از اصول و اهداف پیروی کنید. در واقع، زنجیره شما می‌تواند متمرکز و بدون مجوز باشد. همچنین می‌توانید در صورت تمایل، عناصر بیشتری از حریم خصوصی را وارد کنید.

اگر به دنبال استفاده از یک بلاکچین در یک محیط خصوصی، مانند یک محیط تجاری یا دولتی هستید، یک بلاکچین مجاز مناسب‌تر است. باز هم بلاکچین شما مجبور نیست از ویژگی‌های معمول مرتبط با بلاکچین‌های مجاز پیروی کند. می‌تواند کاملاً شفاف و برای بازدید عموم باز باشد.

سخن پایانی

حتی اگر فقط به عنوان سرمایه‌گذار یا معامله‌گر کریپتو با بلاکچین‌های بدون مجوز مواجه می‌شوید، درک تفاوت آنها با بلاکچین‌های مجاز مفید است. داشتن یک نمای منحصربه‌فرد از فناوری دفتر کل توزیع شده (DLT) که متناسب با مدل رمزنگاری شفاف، عمومی و غیرمتمرکز باشد، آسان است. با این حال، این پارامترها می‌توانند تغییر کنند – در واقع، بسیاری از شرکت‌های خصوصی از بلاکچین‌های مجاز استفاده می‌کنند که با ویژگی‌های معمولی چنین بلاکچین‌هایی مطابقت ندارند.

منبع: academy binance