دائو چیست؟ نحوه کار DAO و پروژه‌های مشهور آن

یکی از ویژگی‌های مهم ارزهای دیجیتال، غیرمتمرکز بودن آن‌هاست؛ به این معنا که آن‌ها توسط یک مؤسسه واحد مانند یک دولت یا بانک مرکزی کنترل نمی‌شوند، بلکه بین انواع کامپیوترها، شبکه‌ها و گره‌ها تقسیم می‌شوند.

در بسیاری از موارد، ارزهای مجازی به‌کمک این وضعیت غیرمتمرکز به سطوحی از حریم خصوصی و امنیت دست می‌یابند که معمولاً برای ارزهای استاندارد و تراکنش‌های آن‌ها دردسترس نیست.

دائو چیست، یکی از سوالات پرتکرار بین کاربران است و ما در سیگما به بررسی این موضوع می‌پردازیم.

دائو (DAO) چیست؟

«DAO» یا «سازمان غیرمتمرکز مستقل» نهادی بدون رهبر مرکزی است. در این سازمان تصمیم‌گیری‌ها از پایین به بالا و حول قوانین بلا‌کچین انجام می‌شوند که جامعه‌ای سازمان‌یافته، مسئولیت اجرا و مدیریت تصمیمات را بر عهده دارند.

DAO ها درواقع سازمان‌های بومی اینترنتی هستند که به اعضای سازمان تعلق دارند و توسط آن‌ها مدیریت می‌شوند. این سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز خزانه‌های داخلی دارند که تنها درصورت تأیید اعضا می‌توان به این خزانه‌ها دسترسی داشت.

همان‌طور که بیان شد، در سازمان‌های این‌چنینی تمام تصمیم‌گیری‌ها از طریق پیشنهادهایی صورت می‌گیرد که گروه در یک دوره معین به آن‌ها رأی موافق می‌دهند.

گفتنی است «DAO» به‌عنوان یک سازمان بومی اینترنتی با «The DAO» که یکی از اولین سازمان‌هایی است که تاکنون ایجاد شده، تفاوت دارد.

The DAO پروژه‌ای بود که در سال ۲۰۱۶ تأسیس شد و درنهایت شکست خورد و شکست این پروژه به تقسیم ناگهانی و قابل‌توجه شبکه اتریوم منجر شد.

نحوه کار دائو چگونه است؟

همان‌طور که بیان شد، DAO سازمانی است که تصمیم‌گیری‌ها در آن از پایین به بالا گرفته می‌شود و مجموعه‌ای از اعضا، مالک سازمان هستند. روش‌های مختلفی برای مشارکت در DAO وجود دارد که به‌طور معمول از طریق مالکیت یک توکن صورت می‌پذیرد.

DAO ها با تکیه بر قراردادهای هوشمند کار می‌کنند. قراردادهای هوشمند که اساساً توافق‌نامه‌های کدگذاری‌شده هستند، هر زمان که مجموعه‌ای از معیارها برآورده شوند، خودکار اجرا خواهند شد.

اگرچه اتریوم اولین بلاکچینی بود که از قراردادهای هوشمند استفاده کرد، امروزه آن‌ها روی بلاکچین‌های متعددی مستقر شده‌اند.

این قراردادهای هوشمند قوانین DAO را تعیین می‌کنند. افرادی که دارای سهام در یک DAO هستند، از حق رأی برخوردارند و ممکن است با تصمیم‌گیری درباره ایجاد پیشنهادهای حاکمیتی جدید، بر نحوه عملکرد سازمان تأثیرگذار باشند.

این روش کمک می‌کند زمانی که پروپوزال‌ها ارائه می‌شوند، از ارسال هرزنامه به DAO ها جلوگیری شود؛ به عبارت دیگر یک پیشنهاد تنها زمانی تصویب خواهد شد که بیشتر سهامداران آن را تأیید کنند. نحوه تعیین این اکثریت در هر DAO متفاوت است و در قراردادهای هوشمند مربوط تعیین می‌شود.

DAO ها به‌طور کامل مستقل و شفاف هستند. با توجه به اینکه سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز روی بلاکچین‌های منبع‌باز ساخته شده‌اند، هر فردی می‌تواند کد خود را مشاهده کند.

همچنین تمام افراد می‌توانند خزانه‌های داخلی خود را حسابرسی کنند؛ زیرا تمام تراکنش‌های مالی در بلا‌کچین ثبت می‌شوند. به‌طورکلی، اجرا و راه‌اندازی یک DAO معمولاً در سه مرحله اصلی رخ می‌دهد.

مرحله ۱ ­- ایجاد قرارداد هوشمند: ابتدا یک توسعه‌دهنده یا گروهی از توسعه‌دهندگان باید قرارداد هوشمند مربوط به DAO را ایجاد کنند. توسعه‌دهندگان پس از راه‌اندازی تنها می‌توانند قوانین تعیین‌شده در این قراردادها را از طریق سیستم حاکمیتی تغییر دهند. بر همین اساس، آن‌ها باید قراردادها را به‌طور گسترده و در تمام ابعاد آزمایش کنند تا مطمئن شوند جزئیات مهم را نادیده نمی‌گیرند.

مرحله 2­ – تأمین مالی: پس از ایجاد قراردادهای هوشمند، DAO باید راهی برای دریافت بودجه و نحوه اعمال حاکمیت تعیین کند. بیشتر اوقات، توکن‌ها برای جمع‌آوری سرمایه فروخته می‌شوند و به دارندگان حق رأی می‌دهند.

مرحله 3 – استقرار: هنگامی که همه‌چیز راه‌اندازی شد، DAO باید در بلا‌کچین مستقر شود. از این مرحله به بعد، ذی‌نفعان درباره آینده سازمان تصمیم می‌گیرند. سازندگان سازمان و به عبارت دیگر کسانی که قراردادهای هوشمند را نوشته‌اند، دیگر نمی‌توانند بیش از سایر سهام‌داران بر پروژه تأثیر بگذارند.

مزایا و معایب دائو چیست؟

حال که با مفهوم و نحوه عملکرد دائو آشنا شدیم، معایب و مزایای این سیستم را که حاصل بررسی افراد تیم سیگماست، در این بخش ذکر خواهیم کرد.

مزایای DAO

دلایل متعددی وجود دارد که یک نهاد یا جمعی از افراد به سمت سیستم DAO متمایل می‌شوند. برخی از مزایای این نوع مدیریت عبارت‌اند از:

• نداشتن تمرکز

تصمیم‌هایی که بر یک سازمان غیرمتمرکز مستقل تأثیر می‌گذارد، به‌کمک مجموعه‌ای از افراد گرفته می‌شود و هیچ قدرت مرکزی در ساختار این سیستم وجود ندارد.

DAO به‌جای اینکه بر اقدامات یک فرد (مدیرعامل) یا مجموعه کوچکی از افراد (هیئت‌مدیره) متکی باشد، می‌تواند قدرت را میان طیف وسیع‌تری از کاربران تقسیم کند و به تمرکززدایی سیستم منجر شود.

• امکان مشارکت

افراد درون یک نهاد ممکن است زمانی احساس قدرت و مرتبط‌بودن با آن نهاد بکنند که درباره همه موضوعات، به‌طور مستقیم حق رأی و امکان اظهار نظر داشته باشند. یک DAO دارندگان توکن را تشویق می‌کند تا رأی بدهند، توکن‌ها را مصرف کنند یا از توکن‌های خود به روش‌هایی استفاده کنند که بهترین دستاورد و نتیجه را برای نهاد داشته باشد.

• عمومیت

در یک DAO، آرا از طریق بلا‌کچین گرفته می‌شود و برای عموم قابل مشاهده خواهد بود؛ بنابراین کاربران باید به بهترین روش ممکن عمل کنند. این امر می‌تواند انگیزه و مشوق اقداماتی شود که به افزایش اعتبار رأی‌دهندگان کمک می‌کند و از بروز اقداماتی علیه جامعه جلوگیری خواهد کرد.

معایب DAO

اگرچه DAO مزایای زیادی دارد، همه‌چیز در این سیستم ایده‌آل نیست. راه‌اندازی یا نگهداری نادرست DAO می‌تواند عواقب شدیدی داشته باشد. در اینجا به برخی از معایب و محدودیت‌های ساختار DAO اشاره کرده‌ایم.

• مدیریت رای‌گیری

در سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز برای مدیریت سازمان، فرصتی برای رأی‌دادن در اختیار هر کاربر گذاشته می‌شود. این امر مستلزم یک دوره رأی‌گیری بسیار طولانی‌تر است؛ به‌ویژه اینکه باید مناطق زمانی و اولویت‌های خارج از DAO را در نظر بگیریم. به‌طورکلی مکانیسم‌های رأی‌گیری به زمان نیاز دارند و ممکن است مجبور باشید برای هر تراکنش در DAO، مدت‌زمان قابل‌توجهی منتظر بمانید.

• تمرکز قدرت رأی

با وجود اینکه سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز برای ارائه دسترسی یکپارچه در نظر گرفته شده‌اند، گروه خاصی از سرمایه‌گذاران می‌توانند سهام عمده توکن‌های DAO را جمع‌آوری کنند؛ درنتیجه براساس تعداد توکن‌های حاکمیتی که دارند، قدرت رأی بالاتری به دست خواهند آورد.

در این صورت، افرادی که بیشترین سهم را از توکن‌های حاکمیتی دارند، ممکن است به پیشنهاد‌های غیرمنطقی و نامناسب رأی بدهند.

• آسیب‌پذیری کد

یکی دیگر از موارد مهم در میان لیست معایب سازمان غیرمتمرکز مستقل، وابستگی این سیستم به کد قرارداد هوشمند است. بیشتر DAOها بر این ایده متمرکز هستند که کد قرارداد هوشمند همه‌چیز را به عهده می‌گیرد.

بر همین اساس می‌توان گفت با توجه به وابستگی DAOها به صحت و اعتبار کد قرارداد هوشمند، گاهی ممکن است محیط‌های نامطمئنی را ارائه دهند.

درواقع احتمال آسیب‌پذیر بودن هر کدی وجود دارد و DAOها حتی می‌توانند کدهایی را مستقر کنند که آسیب‌پذیری‌های خاص و ناکارآمد دارند؛ بنابراین کدی که DAO را هدایت می‌کند، می‌تواند به شکستی بزرگ در جهت رشد سیستم در آینده منجر شود.

• امنیت

مشکلی که همه پلتفرم‌های دیجیتال مستقر در بلاکچین‌ها با آن مواجه هستند، امنیت است.

یک DAO برای اجرا نیاز به تخصص فنی قابل‌توجهی دارد. ممکن است بدون تخصص فرایند رأی‌گیری یا تصمیم‌گیری‌ها اعتبار نداشته باشند.

به این ترتیب، به احتمال زیاد اعتماد به سیستم از بین می‌رود و چنانچه کاربران نتوانند به ساختار موجود تکیه کنند، نهاد را ترک خواهند کرد. از طرفی، حتی با وجود کیف پول‌های سرد می‌توان از DAO ها کلاه‌برداری کرد، ذخایر خزانه‌داری را دزدید و خزانه‌ها را خالی کرد.

MakerDAO چیست و چگونه کار می‌کند؟

مهم‌ترین نکته در حوزه ارزهای دیجیتال و دارایی‌های رمزنگاری‌شده، وجود نوسانات بازار است. نوسانات مداوم در قیمت ارزهای دیجیتال و دارایی‌های رمزنگاری‌شده در مقیاس گسترده، در بیشتر موارد به بروز نگرانی‌های زیادی در خصوص اعتماد و پذیرش جریان اصلی رمزنگاری منجر می‌شود. این نوسانات مشکلات بزرگی را برای وام‌گیری چنین دارایی‌هایی به وجود می‌آورند.

در همین راستا، راه‌حل‌هایی مانند میکر دائو (MakerDAO) تأثیر قابل‌توجهی بر حوزه کریپتو گذاشته‌اند. درواقع میکر دائو را می‌توان راهکاری حیاتی در زمینه تعیین مبلغ بازپرداخت وام‌های رمزنگاری تکامل‌یافته به شمار آورد.

MakerDAO یک سازمان همتا به همتا (P۲P) است که در شبکه اتریوم ایجاد شده تا به افراد اجازه دهد با استفاده از ارزهای دیجیتال بتوانند وام بدهند و وام بگیرند.

سازمان P۲P با عنوان سازمان غیرمتمرکز مستقل (DAO) نیز شناخته می‌شود. در این سیستم، فرایند وام‌دهی و استقراض توسط قراردادهای هوشمند کنترل می‌شود.

با توجه به نوسانات ارزهای دیجیتال، MakerDAO از یک استیبل‌کوین به نام DAI برای تعیین نرخ وام و مبالغ بازپرداخت استفاده می‌کند. به بیان ساده، MakerDAO نوعی تسهیلات اعتباری کریپتو است که با نرخ‌های بهره از پیش تعیین‌شده وام می‌دهد.

اگر یک کاربر MakerDAO بخواهد وام بگیرد، ابتدا باید مقداری ارز دیجیتال اتر را در یک قرارداد هوشمند Maker واریز کند. سپس قراردادهای هوشمند یک «موقعیت بدهی وثیقه‌دار» (CDP) را به وجود می‌آورند.

ویژگی‌های میکر دائو چیست؟

تا به اینجا دریافتیم که DAO، سازمانی خودکار و غیرمتمرکز است و با این ایده طراحی و راه‌اندازی شد که بتواند خطای انسانی یا دست‌کاری وجوه سرمایه‌گذاران را از بین ببرد و قدرت تصمیم‌گیری را در دست‌های یک سیستم خودکار و یک فرایند همکاری جمعی قرار دهد.

این سازمان ویژگی‌های بسیاری دارد که در این بخش به اصلی‌ترین ویژگی‌های آن اشاره کرده‌ایم.

• شفافیت: یک DAO مجموعه قوانین و مقررات واضحی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. اعضای یک DAO می‌توانند کد حاکم بر شبکه و تمام تراکنش‌های بلا‌کچین را مشاهده کنند.
• کارایی بالا: DAO ها راهی عالی برای مشارکت و همکاری در سطح جهانی هستند؛ زیرا با به‌کارگیری این فناوری مرزها و محدودیت‌های مکانی و زمانی از بین می‌روند. قوانین مشارکت در DAO واضح و شفاف هستند و پس از تصمیم‌گیری براساس چارچوب DAO، قراردادها به‌طور خودکار اجرا می‌شوند.
• خودمختاری: با توجه به اینکه DAO ها مستقل هستند و توسط جوامع خود اداره می‌شوند، می‌توانند بدون وجود یک قدرت غالب پیش بروند و تمام اعضای انجمن را توانمند کنند.

توکن حاکمیتی DAO چیست؟

همان‌طور که در بخش مزایای DAO اشاره کردیم، بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌های سنتی توسط مدیرعامل یا هیئت‌مدیره اداره می‌شوند که می‌توان آن را به‌عنوان حاکمیت متمرکز طبقه‌بندی کرد.

آن‌ها قدرت زیادی بر نحوه اداره شرکت‌ها دارند. مدیران می‌توانند مدیران کلیدی را انتخاب یا اخراج کنند، تصمیم بگیرند که در کدام پروژه‌ها سرمایه‌گذاری شود و استراتژی سازمان را تعیین کنند.

توکن‌های حاکمیتی نشان‌دهنده روشی متفاوت برای اداره سازمان‌ها هستند. مدلی که توکن حاکمیتی DAO برای سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAOs) و امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) ارائه می‌دهد، فرصت یک روش حاکمیتی عادلانه‌تر، غیرمتمرکز و شفاف‌تر را به وجود می‌آورد.

در بیشتر موارد، هر ۱ توکن برابر با ۱ رأی است. این توکن‌ها برای اتصال جوامع به یکدیگر طراحی شده‌اند تا اطمینان حاصل شود که پروژه‌های بلا‌کچین می‌توانند به سالم‌ترین شکل ممکن توسعه یابند.

به‌طورکلی توکن‌های حاکمیتی روش اصلی برای تحقق حاکمیت غیرمتمرکز در پروژه‌های DAO، DeFi و برنامه‌های غیرمتمرکز (ِdApp) هستند. این توکن‌ها اغلب به‌دلیل وفاداری و مشارکت کاربران فعال به آن‌ها اعطا می‌شوند.

دارندگان توکن درباره مسائل اصلی رأی می‌دهند تا از توسعه حداکثری پروژه اطمینان حاصل کنند. به‌طور معمول، رأی‌گیری از طریق قراردادهای هوشمند انجام می‌شود که در این صورت نتایج به‌طور خودکار اجرا خواهند شد.

پروژه‌های معروف دائو

در این قسمت از نوشتار به بررسی معروف‌ترین پروژه‌های دائو می‌پردازیم.

• Uniswap

یکی از بزرگ‌ترین و محبوب‌ترین DAO ها محسوب می‌شود و به‌عنوان یک صرافی ارز دیجیتال روی بلا‌کچین اتریوم عمل می‌کند. هر شخصی با داشتن توکن UNI می‌تواند عضو شود و در نحوه اداره و مدیریت سازمان حق رأی داشته باشد.

• BitDAO

یک صندوق سرمایه‌گذاری غیرمتمرکز است که توسط پیتر تیل، بنیان‌گذار PayPal حمایت می‌شود. این پروژه به‌منظور امکان خرید سهام در استارتاپ‌ها و ابتکارات web۳ و de-fi ایجاد شده است. دارندگان توکن این شانس را دارند که درباره نحوه توزیع سرمایه موجود در پروژه‌های مورد حمایت صندوق رأی دهند.

• Friends With Benefits

یک باشگاه رمزنگاری است که در آن صاحبان توکن FWB می‌توانند برای شبکه‌سازی و همکاری در پروژه‌های فردی ملاقات کنند. در این باشگاه، هاب‌های (Hubs) جداگانه‌ای برای شهرهای مختلف وجود دارد؛ بنابراین کاربران می‌توانند با افرادی که با هم در یک منطقه هستند و آن‌ها نیز از Web۳ بهره می‌برند، در ارتباط باشند. هر چه کاربر توکن‌های FWB بیشتری داشته باشد، تعامل و فرصت‌های بیشتری برای ارتباط خواهد داشت.

• LexDAO

هدف این پروژه DAO، ایجاد قراردادهای هوشمند با قابلیت انجام خدمات حقوقی است. دفتر مرکزی LexDAO در پلتفرم متاورس Cryptovoxels قرار دارد و با ساخت ابزارهای زنجیره بلوکی که می‌تواند جنبه‌های خدمات حقوقی را خودکار کند، سروکار دارد.

 پیش‌بینی آینده دائو طبق تحقیقات سیگما

ایجاد DAO مدل سنتی کسب‌وکارها و سازمان‌های متمرکز را تغییر داده و مالکیت و قدرت یک سازمان غیرمتمرکز مستقل را در اختیار افرادی قرار می‌دهد که آن را ایجاد کرده‌اند. برخلاف مدل‌های کسب‌وکار متمرکز، تمام تصمیم‌هایی که توسط یک DAO گرفته می‌شود، براساس برآورده‌شدن بهترین نیازها و خواسته‌های گروه و توسط تمام افراد حاضر است؛ بنابراین بیایید تصور کنیم که هر یک از غول‌های فناوری Web۲ مثلاً فیس‌بوک یا توییتر به سازمان‌های غیرمتمرکز مستقل تبدیل شوند.

در این صورت شاهد تغییرات چشمگیری در نحوه توسعه پلتفرم‌ها و فناوری زیربنایی آن‌ها خواهیم بود. DAO ها زمینه را برای ظهور مدل‌های جدیدی از مالکیت و حکمرانی جامعه فراهم می‌کنند که این امر، به شبکه اینترنت آینده کمک می‌کند دموکراتیک‌تر، جامعه‌محورتر و مشارکتی‌تر باشد.

اکوسیستم DAO در آینده فرصت‌های جدیدی را برای تجارت، سرمایه‌گذاری و جوامع به ارمغان خواهد آورد. همان‌طور که اکوسیستم بالغ می‌شود، شاهد تعاملات سیال و پیچیده بین انواع DAO ها خواهیم بود. اکوسیستم DAO هرگز اجازه نمی‌دهد تعاملات به‌شکل ایستا و تکرارشونده گذشته پیش برود.

بر همین اساس، از طریق ایجاد تغییراتی در تفکرات جامعه، نیازها و شکل ارتباطات باعث به وجود آمدن فضایی آزاد مملو از ایده‌ها و خدمات مختلف خواهد شد و شکوفایی زمینه‌های جدید پیشرفت را به ارمغان خواهد آورد.

جمع‌بندی

DAO ها روشی رمزنگاری‌شده برای هماهنگ‌کردن گروهی از افراد در تعقیب یک هدف یا چشم‌انداز مشترک هستند. مشابه مدل کسب‌وکارهای تعاونی، در این سیستم نیز مشارکت‌کنندگان برای سرمایه‌گذاری زمان و منابع خود تشویق می‌شوند؛ زیرا هریک در موفقیت آینده سازمان سهم دارند.

DAO ها بسیار کارآمدتر از ساختارهای تجاری سنتی هستند؛ به این دلیل که فرایندهای تصمیم‌گیری آن‌ها کاملاً شفاف و خودکار است؛ یعنی پتانسیل کمتری برای سوءاستفاده از قدرت و از طرفی، فضای بیشتری برای همکاری، نوآوری و آزمایش وجود دارد. برای درآمدزایی و کسب اطلاعات بیشتر، سیگما شما را همراهی خواهد کرد.

پرسش‌های متداول

• دائو (DAO) چیست؟

«DAO» یا «سازمان غیرمتمرکز مستقل» نهادی بدون رهبر مرکزی است. در این سازمان تصمیم‌گیری‌ها از پایین به بالا و حول قوانین بلا‌کچین انجام می‌شوند که جامعه‌ای سازمان‌یافته، مسئولیت اجرا و مدیریت تصمیمات را بر عهده دارند.

• پروژه‌های معروف دائو کدام‌اند؟

یکی از بهترین پروژه‌های معروف دائو، میکر دائو است. در ادامه چند مورد دیگر را نام می‌بریم . Uniswap – BitDAO – Friends With Benefits – LexDAO

• ویژگی‌های میکر دائو چیست؟

شفافیت – کارایی بالا – خودمختاری