توکن حاکمیتی چیست؟ آشنایی با Governance Tokens

توکن‌ها یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های چشم‌انداز کریپتو و web۳ هستند. در حال حاضر، طبقه‌بندی توکن‌های قابل تعویض و غیرقابل تعویض، به یکی از داغ‌ترین مباحث در زمینه توکن‌ها تبدیل شده است.

همچنین توکن‌های بسیار زیاد و مختلف دیگری مانند توکن‌های کاربردی، پلتفرم و امنیتی نیز وجود دارد.

در این میان، توکن حاکمیتی به یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های صنعت در حال تکامل وب ۳ تبدیل شده است. توکن‌های حاکمیتی برای تمرکززدایی وب که یکی از اصول اساسی web۳ محسوب می‌شود، عملکرد مهمی دارند. این مقاله به شما کمک می‌کند تا مفهوم توکن‌های حاکمیتی و اهمیت آن‌ها را بهتر درک کنید.

توکن حاکمیتی چیست؟

توکن حاکمیتی (Governance Token) نوعی از ارزهای دیجیتالی است که قدرت رأی‌دهی را در یک پروژه بلاکچین نشان می‌دهد. درواقع توکن‌های حاکمیتی نشان‌دهنده کاربرد اصلی پروتکل‌های DeFi هستند؛ زیرا این توکن‌ها کمک می‌کنند قدرت و حقوق از طریق توکن‌ها میان کاربران توزیع شود.

با استفاده از این توکن‌ها می‌توان پیشنهادهای حاکمیتی را ارائه کرد و به آن‌ها رأی داد تا تصمیم‌ها و استراتژی‌های مهم سازمان تعیین شود. اعضای انجمن می‌توانند توکن‌هایی را برای تأثیرگذاری مستقیم بر مسیر و ویژگی‌های یک پروتکل به اشتراک بگذارند.

این ویژگی‌ها می‌تواند شامل تصمیم‌گیری درباره تعیین پاداش‌ها و هزینه‌های کارمزد، اعمال تغییرات UI، تغییر فرایند توزیع پاداش‌ها، بازنگری در صندوق توسعه و موارد بسیار دیگری باشد. اگرچه بیشتر توکن‌های DeFi موجود در بازار جزء توکن‌های حاکمیتی هستند، این موضوع به معنای این نیست که امکان رأی‌دادن تنها ویژگی خاص و تعریف‌کننده توکن‌های حاکمیتی است.

دارندگان توکن‌های حاکمیتی همچنین می‌توانند سهام‌گذاری کنند، وام بگیرند و از طریق ییلد فارمینگ (کشت سود) درآمد کسب کنند. با وجود این تنها و اصلی‌ترین هدف توکن‌های حاکمیتی توزیع قدرت بین افراد انجمن و کمک به تمرکززدایی است.

به عبارت دیگر می‌توان گفت توکن حاکمیت حقوق حاکمیت را در یک dApp (برنامه غیرمتمرکز)، پروتکل، راه‌حل DeFi یا بازی خاص ارائه می‌دهد. از سوی دیگر، چگونگی ترکیب Governance Tokens و رمزارزها و پیامدهای مثبت آن‌ها، امری بسیار مهم محسوب می‌شود.

ساختار متمرکز در شرکت‌های سنتی برای تصمیم‌گیری درباره آینده شرکت، به هیئت‌مدیره یا یک رهبر واحد متکی است. سیستم تمرکززدایی توانسته از طریق قراردادها و توکن‌های هوشمند، قصه حاکمیت متمرکز در سازمان‌های سنتی را تغییر دهد.

اکنون توکن‌ها و قراردادهای هوشمند در انواع مختلف توکن‌های حاکمیتی به شما نشان می‌دهند که توزیع قدرت را چگونه در میان دارندگان توکن امکان‌پذیر می‌کنند؛ بنابراین هر فردی با توکن حاکمیتی می‌تواند این امتیاز را داشته باشد که پیشنهادهای جدیدی را برای بهبود پروتکل ارائه دهد و در فرایندهای تصمیم‌گیری شرکت کند.

مزایا و معایب Governance Tokens

بررسی اجمالی و دقیق سیگما درباره مفهوم توکن‌های حاکمیتی که در بخش قبل به تفصیل توضیح داده شده است، نشان می‌دهد Governance Tokens یکی از ابزارهای حیاتی برای تمرکززدایی به حساب می‌آیند. در این بخش قصد داریم خلاصه‌ای از مهم‌ترین مزایا و معایب این توکن‌ها را با یکدیگر مرور کنیم.

• مزایای توکن‌های حاکمیتی

مهم‌ترین مزیت یک توکن حکومتی در تسهیل‌بخشیدن سیستم تمرکززدایی، کاملاً مشهود است. توسعه‌دهندگان می‌توانند تمرکززدایی را در پروژه‌های web۳ اجرا کنند. دلیل اصلی امکان تحقق این امر، به ادغام با توکن‌های حاکمیتی وابسته است.

بدون یک توکن حاکمیتی خاص، به احتمال زیاد راه‌حل‌های DeFi را به‌عنوان مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند در یک پلتفرم پیدا می‌کنید؛ به عبارت دیگر، مزیت Governance Tokens در کریپتو بر روشی متمرکز است که نشان می‌دهد این توکن‌ها نبود تمرکز واقعی را به‌طور ملموسی اثبات می‌کنند.

با وجود امکان رأی‌دادن از طریق توکن حاکمیتی و مزیت آن می‌توانید بفهمید چگونه این توکن‌ها امکانات و فرصت‌های همکاری را ارائه می‌دهند، فرایند رأی‌دادن یک بستر باز را برای مباحثه و گفت‌وگو فراهم می‌کنند و در ادامه سبب ایجاد مشارکت سازنده خواهند شد.

دارندگان Governance Tokens می‌توانند درباره مسائل مربوط به شبکه رأی دهند و در عین حال انگیزه لازم را برای همکاری با سایر اعضای جامعه به دست بیاورند.

درباره مزیت فراوان و مهم دیگر توکن‌های حاکمیتی می‌توان به کارایی آن‌ها اشاره کرد. همکاری اعضای جامعه از طریق یک توکن حاکمیتی سبب ایجاد حس مشارکت در میان اعضای جامعه خواهد شد.

همکاری‌های فعال بین اعضای جامعه در فرایند تصمیم‌گیری و تعیین تعاریف جدید از مدل‌های حاکمیتی می‌تواند به بهبود کارایی کمک بزرگی کند.

• معایب توکن‌های حاکمیتی

اولین چالش در زمینه توکن‌های حاکمیتی، به وجود بازیگران خودخواه و مخرب اشاره دارد. چنین عواملی به جای‌گرفتن تصمیم‌هایی به نفع کل انجمن و سیستم، همواره براساس نفع شخصی خود رأی می‌دهند.

بزرگ‌ترین مشکل در زمینه نقش توکن‌های حاکمیتی در تصمیم‌گیری‌ها و تعیین روند سیستم را می‌توان نبود پاسخ‌گویی و مسئولیت‌پذیری در قبال ضعف‌ها و شکست‌ها عنوان کرد.

وقتی پروژه‌ای شکست می‌خورد، چه کاری می‌توان انجام داد؟ چه کسی مسئولیت شکست پروژه را بر عهده خواهد داشت؟ در این سیستم به احتمال زیاد هیچ‌کس آشکارا ادعا نمی‌کند که به پیشنهادی رأی داده است.

همچنین نهنگ‌ها (Whales) یکی دیگر از چالش‌های بزرگ برای پروتکل‌های حاکمیتی محسوب می‌شوند؛ زیرا نهنگ‌ها می‌توانند بیشتر توکن‌ها را در اختیار بگیرند؛ به این ترتیب آن‌ها می‌توانند خواسته‌های خود را بر آینده پروژه تحمیل کنند و درنتیجه به کابوسی اجتناب‌ناپذیر در جهت تمرکززدایی سیستم منجر شوند.

ارزش‌گذاری توکن‌های حاکمیتی

یکی از متداول‌ترین سؤالات درباره توکن‌های حاکمیتی این است که آن‌ها چه ارزشی‌هایی دارند؟ به‌طور خلاصه باید بگوییم این توکن‌ها واقعاً با ارزش‌گذاری سهام یک شرکت تفاوتی ندارند؛ بنابراین اگر بگوییم توکن‌های حاکمیتی ارزشی ندارند، مانند این است که بگوییم سهام یک شرکت ارزش ندارد. برای درک بهتر ارزش‌گذاری توکن حاکمیتی یک پروتکل می‌توانیم چند عامل مهم را در نظر بگیریم:

• حاکمیت پروتکل

اساسنامه شرکت یک سند قانونی است که قوانین و مقررات مربوط به نحوه اداره شرکت را در خود جای می‌دهد. درواقع اساسنامه همان چیزی است که سرمایه‌گذاران سنتی به آن استناد می‌کنند تا بفهمند در قبال داشتن سهام یک شرکت دارای چه حقوقی می‌شوند.

همان‌طور که در DeFi مشاهده می‌شود، توکن حاکمیتی پروتکل‌ها نقشی شبیه اساسنامه شرکت ایفا می‌کند؛ به عبارت دیگر براساس توکن‌های حاکمیتی می‌توان به سؤالات زیر پاسخ داد:

• تغییرات پروتکل چگونه در بالاترین سطح انجام خواهد شد؟
• آیا حق رأی در میان دارندگان توکن متفاوت است و آیا veTokens در حق رأی تأثیر دارد؟
• قدرت و وظایف نگه‌دارنده‌های کلید چندامضایی (multisig) چیست و آیا آرای این افراد به‌طور خودکار اجرا می‌شود؟
• بررسی پروتکل‌های حاکمیتی چگونه انجام می‌شود؟

رسیدگی به موارد بالا نقش مهمی در ارزش‌گذاری توکن‌های حاکمیتی ایفا می‌کند.

• خزانه‌داری

ارزش دفتری یک شرکت درواقع ارزش دارایی آن، با توجه به مانده‌حساب ترازنامه شرکت است. این معیار را می‌توان موضوع بسیار مهمی به شمار آورد؛ زیرا ارزش کل دارایی‌های شرکت چیزی است که سهامداران در صورت انحلال شرکت، آن را دریافت می‌کنند.

در پروتکل‌های حاکمیتی باید به ارزش دارایی‌هایی که پروتکل کنترل می‌کند، توجه داشت. اگر پروتکل تصمیم به انحلال کل پروژه بگیرد و دارایی‌های منحل‌شده را میان دارندگان توکن حاکمیتی خود توزیع کند، میزان ارزش این دارایی‌ها می‌تواند ایده‌ای در مورد حداقل مقدار دارایی‌های‌تان به شما دهد.

• درآمد و پتانسیل رشد

نسبت قیمت به دفتر (نسبت P/B)، ارزش بازار یک شرکت را در مقایسه با ارزش دفتری آن اندازه‌گیری می‌کند. سپس براساس فاکتورهایی مانند نرخ رشد و جریان نقدی مورد انتظار، در جهت نحوه ارزش‌گذاری شرکت استفاده می‌شود.

به‌طور معمول، این عدد بالای ۱ است؛ به عبارت دیگر ارزش شرکت بیش از ارزش دارایی‌های جاری آن برآورد می‌شود. بیشتر تحلیلگران در فضای TradFi از نسبت P/B شرکت‌های مختلفی که در حوزه مشابه فعالیت دارند، استفاده می‌کنند و آن‌ها را براساس پتانسیل رشد یک شرکت خاص تنظیم می‌کنند.

به این ترتیب می‌توانند تشخیص دهند نسبت P/B معقول برای آن شرکت چیست. بر همین اساس کاربران DeFi می‌توانند به نسبت P/B پروتکل‌های مختلف در یک فضا یا حتی در TradFi مراجعه کنند و نسبت P/B منصفانه، برای ارزش‌گذاری توکن حاکمیتی یک پروتکل را پیدا کنند.

معرفی بهترین توکن‌های حاکمیتی از نگاه سیگما

یکی دیگر از مباحث مهم در حوزه کریپتو، انواع توکن‌های حاکمیتی در بخش‌های مختلف است. ما در این بخش به معرفی مهم‌ترین توکن‌های حاکمیتی پرداخته‌ایم.

• YFI

توکن YFI توکن بومی Yearn است.

Yearn یکی از پروژه‌های مالی است که از مزیت عدم‌تمرکز کامل بهره می‌برد. هدف اصلی توسعه‌دهندگان توکن حاکمیت YFI، بر تخصیص کنترل به جامعه متمرکز بود.

• MKR

Maker (MKR) که در MakerDAO استفاده می‌شود، از محبوب‌ترین توکن‌های حاکمیتی به شمار می‌آید.

MakerDAO بزرگ‌ترین پلتفرم وام‌دهی web۳ و یکی از مهم‌ترین پلتفرم‌های DeFi موجود در بازار است. دارندگان MKR می‌توانند درباره موضوعاتی مانند تغییر قوانین اقتصادی حاکم بر پلتفرم رأی دهند.

• UNI

پروتکل Uniswap از توکن حاکمیت UNI استفاده می‌کند. همچنین Uniswap یکی از بزرگ‌ترین DEX ها (صرافی‌های غیرمتمرکز) در شبکه اتریوم است؛ بنابراین دارندگان UNI می‌توانند برای تصمیم‌گیری درباره آینده پلتفرم، پیشنهادهای خود را ارائه کنند و رأی دهند.

با این حال توسعه‌دهندگان هنوز هم تأثیر فراوانی بر نحوه پیشبرد Uniswap دارند که این امر سبب می‌شود از سایر پروتکل‌ها، متمرکزتر باشد.

• AAVE

دارندگان توکن Aave را می‌توان افرادی تعریف کرد که ریسک پروتکل را می‌پذیرند و به روش‌های ملموس‌تری به پروتکل کمک می‌کنند.

به این ترتیب می‌توان گفت که آن‌ها به نحوه عملکرد پروتکل، ایمنی و کارایی آن، علاقه خاصی دارند. به عبارتی، دارندگان توکن حاکمیت AAVE دارای حق رأی در مورد موضوعات مربوط به پلتفرم Aave هستند.

این پلتفرم در زمینه وام‌دهی و وام‌گیری یکی از مهم‌ترین پلتفرم‌های فضای Web۳ محسوب می‌شود.

• Ethereum Name Service

Ethereum Name Servic یا ENS یکی دیگر از توکن‌های حاکمیت برتر است که تخصیص پاداش‌های انگیزشی را برای پذیرندگان اولیه به نمایش می‌گذارد. این پروژه در نیمه آخر سال ۲۰۲۰ توکن‌های خود را منتشر کرد و سبب ایجاد غوغای زیادی در فضای کریپتو و Web۳ شد.

در حال حاضر، قیمت توکن حاکمیت بومی ENS افزایش یافته و پذیرندگان اولیه پاداش‌های فراوانی دریافت کرده‌اند. توکن ENS توانسته توجه افراد زیادی را در فضای DeFi به خود معطوف کند و تأکید بسیاری بر مشارکت فعال دارد.

جمع‌بندی

با توجه به مفهوم توکن‌های حاکمیتی و نقش آن‌ها در فضای کریپتو می‌توان گفت، توکن حاکمیتی ابزاری مطمئن و قابل‌اتکای برای تغییر چشم‌انداز Web۳ و توسعه آن محسوب می‌شود.

با توجه به اینکه هدایت قدرت به سمت جامعه را می‌توان هدف اصلی اجرای تمرکززدایی به شمار آورد، کاربردهای توکن حاکمیتی می‌تواند ارزش بسیار زیادی برای تحقق این امر به همراه بیاورد.

دارندگان توکن حاکمیتی می‌توانند پیشنهادهای جدیدی برای بهبود جنبه‌های مختلف یک پروژه مبتنی بر بلاکچین ایجاد کنند. همچنین آن‌ها می‌توانند درحالی‌که در فرایند تصمیم‌گیری مشارکت فعال دارند، به پیشنهادهای سایر اعضای جامعه نیز رأی دهند و به فرایند توسعه سیستم کمک کنند.

با مراجعه به سیگما می‌توانید درباره توکن‌های حاکمیتی، ارزش یک توکن حاکمیتی و بهترین شیوه‌های استفاده از آن، اطلاعات بیشتری کسب کنید.

پرسش‌های متداول

• veToken به چه معناست؟

VeToken یا Vote Escrowed Token، مکانیسمی برای قفل‌کردن توکن‌ها برای به دست آوردن حق رأی است. کاربران با استفاده از این مکانیسم می‌توانند توکن‌ها را برای مدتی قفل کنند تا از مزایایی مانند دریافت حق رأی بیشتر در سیستم و دریافت پاداش سهام‌گذاری برخوردار شوند. هرچه زمان قفل توکن طولانی‌تر باشد، پاداش‌ها و قدرت رأی افزایش خواهد یافت.

• توکن حاکمیتی چیست؟

اصطلاح نهنگ (Whale) در دنیای کریپتو به افرادی اطلاق می‌شود که مقدار زیادی از یک یا چند نوع ارز دیجیتال خاص را در اختیار دارد. دارایی‌های نهنگ‌های کریپتو به اندازه‌ای زیاد است که امکان دست‌کاری در ارزش‌گذاری ارزهای دیجیتال را به آن‌ها می‌دهد.

• بزرگترین مزیت توکن‌های حاکمیتی چیست؟

مهم‌ترین مزیت یک توکن حکومتی در تسهیل‌بخشیدن سیستم تمرکززدایی، کاملاً مشهود است. توسعه‌دهندگان می‌توانند تمرکززدایی را در پروژه‌های web۳ اجرا کنند. دلیل اصلی امکان تحقق این امر، به ادغام با توکن‌های حاکمیتی وابسته است.