ریفای (ReFi) چیست؟

معادل فارسی ریفای، «بازآفرینی مالی» یا «امور مالی احیاکننده» است. با سیگما همراه باشید تا به بررسی این سیستم مالی بپردازیم. می‌خواهیم ببینیم مفهوم ریفای چیست، چه کاربردی در زندگی انسان‌ها و سیستم‌های مالی در دنیا دارد و همچنین، چه تغییراتی می‌تواند در ادامه مسیر زندگی انسان‌ها ایجاد کند؟

انسان، سیستم‌های مالی و محیط‌زیست

انسان‌ها از ابتدای آغاز بشریت با هدف بقا توانسته‌اند در زمینه‌های مختلف، خود را رشد دهند و به کیفیت زندگی در زمین بیفزایند. اما همان‌طور که می‌دانیم این رشد، پیشرفت و افزایش کیفیت زندگی در اکثر مواقع بدون توجه به طبیعت و تاثیرات آن در محیط‌زیست بوده است.

انسان برای برطرف‌کردن نیاز‌های خود از سیستم‌های مالی استفاده می‌کند که تاکنون، این سیستم‌های مالی به‌صورت متمرکز و بیشتر برای تعدادی افراد محدود که اصولا سهام‌دار و یا سرمایه‌گذاران کلان بوده‌اند، سودآوری داشته است. این تمرکز از ابتدا تاکنون اثرات مخربی را بر جامعه انسانی وارد ساخته است. همچنین، دست انسان‌های عادی از این تصمیم‌های مالی، کوتاه بوده است.

این باعث شده است که هر روز مشکلات مالی بیشتر و اثرات زیست‌محیطی افزایش یابد. چرا که این عده محدود بیشتر توجه و تمرکزشان بر روی سودآوری برای خود در کوتاه‌مدت بوده است و توجهی به محیط‌زیست و افزایش کیفیت زندگی در بلند‌مدت نمی‌کردند. نهایتا، سرمایه‌گذاری و سوددهی به‌صورت ناعادلانه و بدون درنظرگرفتن محیط‌زیست توزیع شده است.

بررسی ریفای و هدف اصلی آن

Regenerative Finance یا به‌اختصار ReFi، به‌عنوان نوع جدیدی از ساختار تامین مالی پدیدار شده است که به‌سرعت در حال گسترش است.

ReFi یک ساختار مالی جدید است که فرصت‌های سرمایه‌گذاری را بر اساس معیارهای زیست‌محیطی، اجتماعی و حاکمیتی (ESG) با استفاده از قدرت بلاکچین و وب ۳، تعیین می‌کند.

تفاوت اصلی بین ReFi و سیستم مالی سنتی این است که Regenerative Finance سلامت بلند‌مدت سیستم را بر بازده مالی کوتاه‌مدت ترجیح می‌دهد.

بحران‌های زیست‌محیطی هدف اصلی ReFi است که سیستم‌های مالی قبلی را توسعه دهد تا جهان را به مکانی بهتر تبدیل کند.

می‌توان گفت، این دقیقا بر خلاف تفکر سیستم‌های مالی متمرکز برای سوددهی دارایی تعدادی افراد محدود سهام‌دار در کوتاه‌مدت است.

وقتی دید سیستم بر بازدهی بلند‌مدت باشد، طبیعتا ریسک را کاهش می‌دهد و درصدد بازدهی بلند‌مدت است؛ چرا که دریافت سود‌های بلند‌مدت، شیرین‌تر است و برای داشتن سود‌های بلند‌مدت باید محیط‌زیست سالمی داشت.

برای مثال، از زمان انقلاب صنعتی، انسان‌ها بدون نگرانی در مورد انتشار CO2، کارخانه‌های خود را ساخته‌اند. درحالی‌که به نظر می‌رسید این رشد پایداری مالی و زیست‌محیطی ایجاد می‌کند، انتشار گازهای گلخانه‌ای اکنون ما را با یک بحران آب‌وهوایی مواجه کرده است که می‌تواند تا سال ۲۰۵۰ تا ۱۴ درصد از تولید ناخالص داخلی آمریکا را کاهش دهد و از طرفی بسیاری از صنایع بزرگ درصدد تامین سود سهام‌داران در زمان کوتاه‌مدت هستند که این رشد و پایداری مالی و زیست‌محیطی آینده را از اهداف دور می‌سازد.

سیستم مالی ریفای و استفاده از قدرت بلاکچین و وب ۳

بسیاری از مشکلات آب‌وهوایی بر انتشار گازهای گلخانه‌ای متمرکز شده است، ازاین‌رو جوامع تصمیم گرفتند که انتشار گاز‌های گلخانه‌ای را کاهش دهند یا حذف کنند (OFFSET CARBON) که سیستم مالی ReFi بر این قسمت تمرکز بیشتری دارد. بسیاری از پروژه‌های بلاکچینی تصمیم گرفتند مقداری و یا تمامی فعالیت‌ها و توکن‌های خود را به سرمایه‌گذاری در ساخت جنگل‌ها، استفاده از منابع تجدیدپذیر و…  برای کاهش یا حذف گازهای گلخانه‌ای اختصاص دهند.

برای مثال، یک کشاورز با ایجاد پروژه تجدید زمین و منابع آب بر بستر بلاکچین می‌تواند از سرمایه مشارکت‌کنندگان عمومی استفاده کند. در اینجا با استفاده از بلاکچین هم از سرمایه عمومی استفاده شده است، هم تمامی موارد شفاف، قابل‌پیگیری و توسط کاربران دائو تصمیم‌گیری و بررسی می‌شود و در نهایت سوددهی برای عموم است. مثل سیستم‌های مالی سنتی، متمرکز و مختص سهام‌داران کلان یک شرکت نیست. یعنی از چند جهت، سرمایه‌گذاران، کشاورزان و محیط‌زیست ارتقا یافته و رشد کرده‌اند. (Dao Blockchain Project)

تعدادی از پروژه‌های فعال در زمینه ریفای

ارز مبتنی بر دارایی طبیعی Celo، بازارساز KlimaDAO، پروتکل Near، پروژه Regen و پروژه BasinDao

پروتکل NEAR  و ریفای

پروتکل NEAR که در سال ۲۰۲۰ راه‌اندازی شد، یک بلاکچین نسل سوم مبتنی بر PoS است که ۱۰۰۰ تراکنش در ثانیه را پردازش می‌کند. این توان عملیاتی با شاردینگ افزایش می‌یابد که به یک بلاکچین مقیاس‌پذیر تبدیل شده است.

در فوریه ۲۰۲۱، پروتکل NEAR، یک توسعه‌دهنده پروژه پیشرو و ارائه‌دهنده راه‌حل‌های آب‌وهوایی جهانی که مقر آن در زوریخ سوئیس است، برای ارزیابی ردپای کربن و کاهش آن تاسیس کرد.

نتایج نشان می‌دهد که پروتکل NEAR در حال حاضر ۱۷۴ تن کربن در سال تولید می‌کند؛ بنابراین، پروتکل NEAR بیش از ۲۰۰۰۰۰ برابر کارآمدتر نسبت به بیتکوین از نظر تولید کربن است، به دلیل استفاده از PoS به‌جایPoW.

مزیت دیگر PoS این است که کربن تولید شده در پروتکل NEAR که با افزایش توان تراکنش رخ می‌دهد، اندکی رشد خواهد کرد. جبران این موضوع از طریق انجام پروژه‌های احیای جنگل، بلاکچین NEAR را کربن خنثی می‌کند. در این طرح، انجام تراکنش‌ها در NEAR باعث کاشت درخت در کلمبیا، زیمبابوه و ایالات متحده می‌شود.

پروتکل NEAR علاوه بر اجرای قراردادهای هوشمند، تعداد زیادی از ابزارها و زبان‌های برنامه‌نویسی را پشتیبانی می‌کند. این پلتفرم اثبات سهام در سال ۲۰۲۱ توانست نشان Climate Neutral Product را به‌خاطر استفاده از الگوریتم اثبات سهام و عدم انتشار کربن کسب کند.

بلاکچین (Blockchain) چیست؟

بلاکچین نوعی از دفاتر کل توزیع‌شده است. در بلاکچین یک نسخه از دفترکل توزیع‌شده در اختیار هر کاربر قرار می‌گیرد.

هر کاربر که نیاز داشته باشد در این دفتر کل ثبتی انجام دهد، اعضایی وجود دارند که وظیفه بررسی اطلاعات را دارند. درصورتی‌که اطلاعات با قوانین موجود همخوانی نداشته باشد، از ثبت اطلاعات جدید جلوگیری خواهند کرد.

همان‌طور که از نام این تکنولوژی مشخص است به معنای زنجیره بلاک‌های متصل شده است.

اطلاعاتی که در این زنجیره‌های بلوکی وجود دارد که هر بلاک جداگانه ولی متصل‌به‌هم هستند، به‌هیچ‌عنوان پاک نمی‌شود. برای ایجاد اطلاعات جدید یا ویرایش آن‌ها تنها روشی که موجود است، اضافه‌کردن یک بلاک به زنجیره خواهد بود.

بلاکچین در مقاله‌ای جداگانه به‌صورت تخصصی‌تر توسط سیگما بررسی شده است که می‌توانید مطالعه کنید.

به دلیل این که در شبکه‌های بلاکچین تنها امکان اضافه‌کردن اطلاعات وجود خواهد داشت، بیشتر آن‌ها از شفافیت بالایی برخوردار هستند. تمامی کاربران در این شبکه‌ها می‌توانند تمامی اطلاعات ثبت‌شده در شبکه را بررسی کنند.

دائو (DAO) چیست؟

دائو (DAO – Decentralized Autonomous organization) یک سازمانی غیرفیزیکی که کاملا اینترنتی و بر بستر بلاکچین است که توسط هیچ سازمان و یا گروه خاصی اداره نمی‌شود. همچنین، کاملا غیرمتمرکز است یعنی توسط کاربران در سرتاسر جهان می‌تواند اداره شود.

تمامی فعالیت‌های این سازمان توسط کاربران حاضر در این سیستم به رای‌گیری گذاشته می‌شود و ادامه مسیر مشخص می‌شود.

یعنی تصمیمات و فعالیت‌های این سازمان خودگردان تماما به دست مردم است و هیچ گروه یا افراد خاصی مثل هیئت‌مدیره ندارد که تصمیمات گرفته شده، برای قشر خاصی باشد.

یکی از مزیت‌های دیگر این سیستم این است که از تفکرات بسیاری از کاربران در جهت منافع عمومی می‌توان بهره برد.

پروژه MakerDao، یکی از پروژه‌های پیشرو در این زمینه است.

در مقاله‌ای جداگانه در سیگما به بررسی تخصصی‌تر این موضوع خواهیم پرداخت.

مزایا و معایب سیستم مالی ریفای

یکی از مزایای این سیستم، اهمیت‌دادن به محیط‌زیست (کاهش و کنترل و یا حذف انتشار کربن‌دی‌اکسید) است چرا که در بسیاری از سیستم‌های مالی به این مورد توجهی نمی‌شود.

سلامت بلند‌مدت سیستم به‌جای نگاه به بازدهی کوتاه‌مدت، یکی از موارد مزیت و برتری این سیستم نسبت به سیستم‌های قبلی است.

تا اجرایی‌شدن کامل این سیستم مالی در دنیای فیزیکی ممکن است بسیاری از پروژه‌ها با چالش‌هایی متفاوت اعم از قانون‌گذاری و… مواجه شوند. این نیازمند هماهنگی بین ارگان‌های مختلف دولتی و خصوصی است.

نتیجه‌گیری

در سیگما بر این باور هستیم، باتوجه‌به این که چشم‌انداز و تمرکز این سیستم بروی سلامت محیط‌زیست با استفاده از تکنولوژی بلاکچین است، می‌تواند گام مثبتی در ارتقا کیفیت زندگی انسان‌ها داشته باشد. اما می‌دانیم، تکنولوژی بلاکچین در دنیای فیزیکی مسیر طولانی دارد که بتواند تاثیرات مثبتی در ارتقا زندگی انسان داشته باشد، اما رشد و ارتقا این تکنولوژی به مرور در حال افزایش است. باید دید که چنین پروژه‌هایی که از سیستم مالی ریفای استفاده می‌کنند، با تکنولوژی بلاکچین، چه تاثیری در زندگی و محیط‌زیست خواهند داشت؟

به نظر شما آینده سیستم مالی ریفای چگونه خواهد بود؟

سوالات متداول

1. ریفای (ReFi) چیست؟

ReFi یک ساختار مالی جدید است که فرصت‌های سرمایه‌گذاری را بر اساس معیارهای زیست‌محیطی، اجتماعی و حاکمیتی (ESG) با استفاده از قدرت بلاکچین و وب ۳ استفاده، تعیین می‌کند.

• هدف اصلی ریفای (ReFi) چیست؟

بحران‌های زیست‌محیطی هدف اصلی ReFi این است که سیستم‌های مالی قبلی را توسعه دهد تا جهان را به مکانی بهتر تبدیل کند.

• تفاوت اصلی سیستم مالی (ReFi) با سیستم‌های مالی سنتی چیست؟

تفاوت اصلی بین ReFi و سیستم مالی سنتی این است که Regenerative Finance سلامت بلند‌مدت سیستم را بر بازده مالی کوتاه‌مدت ترجیح می‌دهد.

• سیستم مالی ریفای (ReFi) بر کدام مشکلات زیست‌محیطی تمرکز بیشتری دارد؟

بسیاری از مشکلات آب‌وهوایی بر انتشار گازهای گلخانه‌ای متمرکز شده است، ازاین‌رو جوامع تصمیم گرفتند انتشار گاز‌های گلخانه‌ای را کاهش دهند یا حذف کنند (OFFSET CARBON) که سیستم مالی ReFi بر این قسمت تمرکز بیشتری دارد.