استارک‌ور (Starkware) چیست؟ راهنمای جامع اکوسیستم StarkNet

استارک ور (Starkware) که در سال 2018 تأسیس شد، توسعه‌دهنده StarkNet و StarkEx است – که هر دو راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری لایه دو (L2) برای اتریوم با استفاده از فناوری رول‌آپ دانش صفر (ZK) هستند.

Starkware در حال حاضر یکی از دو راه حل اصلی zk-rollup علاوه بر zkSync و بخشی از اکوسیستم لایه 2 است که شامل راه‌حل‌های optimistic rollups مانند آپتیمیزم و آربیتروم است.

در این مطلب به معرفی این فناوری و نحوه تعامل با اپلیکیشن‌های آن برای دریافت ایردراپ احتمالی، خواهیم پرداخت.

Starkware چیست؟

Starkware یک شرکت مستقر در اسرائیل است که با استفاده از zk-STARKs برای امنیت محاسبات، بلاکچین‌های لایه دو را برای اتریوم می‌سازد.

zk-STARK ها که توسط Starkware اختراع شده‌اند، اثبات رمزنگاری مقیاس‌پذیر و شفافی هستند که از توابع هش سبک برای تأیید یکپارچگی محاسباتی استفاده می‌کنند. به زبان ساده، این نوعی سیستم اثبات است که ادعا می‌کند سریع‌تر و مقیاس‌پذیرتر از سایرین است، در حالی که به مفروضات رمزنگاری کمتر اما مطمئن‌تر وابسته است.

مانند zkSync و راه‌حل‌های optimistic rollup، Starkware تراکنش‌ها را به صورت دسته‌ای جمع‌بندی (Roll-up) می‌کند و اعتبار تراکنش را از طریق اثبات رمزنگاری اثبات می‌کند. Starkware در حال ساخت دو محصول اصلی است: StarkNet و StarkEx.

StarkNet چیست؟

استارک‌نت (StarkNet) یک بلاکچین لایه دو غیرمتمرکز بدون نیاز به مجوز است که بر اساس zk-rollups کار می‌کند. استارک‌نت مانند رقبای لایه 2 خود، تراکنش‌ها را اجرا می‌کند و داده‌های تراکنش را به صورت دسته‌ای به شبکه اصلی اتریوم باز می‌گرداند که توسط اثبات‌های STARK ایمن شده‌اند؛ بنابراین استارک نت از امنیت و ترکیب‌پذیری اتریوم سود می‌برد، اما به لطف سازگاری با EVM می‌تواند تراکنش‌ها را در اتریوم مقیاس‌پذیر کند. StarkNet Alpha در 29 نوامبر 2021 در شبکه اصلی اتریوم فعال شد.

StarkEx چیست؟

StarkEx یک راه حل مقیاس‌پذیری لایه دو است که برای dAppهای خاص، به ویژه برنامه‌های دیفای مانند dYdX، DeversiFi، و Immutable X طراحی شده است. به طور کلی، StarkEx یک نسخه مجاز از استارک‌نت است، یک لایه دو که برای استفاده توسط پروتکل‌ها طراحی شده است، در حالی که استارک‌نت یک zk-rollup غیرمتمرکز است که به هر کسی اجازه می‌دهد تا قراردادهای هوشمند خود را بدون نیاز به اجازه روی آن مستقر کند.

StarkEx در حال حاضر می‌تواند در سه حالت استفاده شود: DApps می‌تواند انتخاب کند که داده‌های خود را در زنجیره در حالت zkRollup جمع‌آوری کند، آن را خارج از زنجیره در گزینه‌ای به نام Validium پردازش کند یا از ترکیبی از این دو به نام Volition استفاده کند.

به عنوان مثال، dYdX برای ارائه تراکنش‌های سریع و ارزان به معامله‌گران خود به حالت zkRollup متکی است، در حالی که DeversiFi، Immutable X و Sorare از حالت Validium استفاده می‌کنند.

این امر توسط Cairo، زبان برنامه‌نویسی مورد استفاده محصولات Starkware، امکان‌پذیر شده است. علاوه بر این، فناوری Shared Prover (SHARP) تضمین می‌کند که هزینه گس بین تراکنش‌ها در یک دسته تقسیم می‌شود و در نتیجه هزینه‌های گس بسیار پایین در Starkware ایجاد می‌شود.

تفاوت بین Starkware و Optimistic Rollups

Starkware یکی از اصلی‌ترین راه‌حل‌های zk-rollup در حال حاضر است. با این حال، با Optimistic Rollup نیز رقابت می‌کند. در ادامه تفاوت‌های اصلی بین Starkware و Optimistic Rollup را بررسی خواهیم کرد:

• Starkware هیچ می‌تواند تراکنش‌ها را بدون اثبات معتبر تأیید کرد.
• اثبات رمزنگاری STARK Starkware پیچیده‌تر از امنیت به کار رفته در Optimistic Rollup در نظر گرفته می‌شود.
• Optimistic Rollup قراردادهای هوشمند را مستقیماً روی شبکه اتریوم اجرا می‌کنند، اما zk-rollup ‌ها این کار را نمی‌کنند.

Starkware در مقابل zkSync

در این قسمت تفاوت‌های Starkware و zkSync، یکی دیگر از راه‌حل‌های لایه 2 را ذکر خواهیم کرد:

• امنیت محاسباتی STARK پیچیده‌تر است؛ اما محصول نهایی کمی برتر از zkSync در نظر گرفته می‌شود.
• Starkware اکوسیستم بزرگ‌تری دارد و راه حل لایه دو StarkEx آن در حال حاضر توسط چندین پروتکل دیفای مانند DeversiFi و Celer استفاده می‌شود.

تیم Starkware، سرمایه‌گذاران و نقشه راه

Starkware یک شرکت اسرائیلی است که در سال 2018 تأسیس شد و بر فناوری zk-rollup و مقیاس‌پذیری بلاکچین اتریوم تمرکز دارد. این شرکت توسط Eli Ben-Sasson، مخترع اثبات STARK و استاد علوم کامپیوتر، تاسیس شد. بن ساسون همچنین در پایه‌گذاری ZCash، یک ارز دیجیتال متمرکز بر حریم خصوصی، نیز مشارکت داشته است. سایر بنیانگذاران عبارتند از الساندرو کیزا، مایکل ریابزف و اوری کولودنی.

Starkware نسخه اول StarkEx را در ژوئن 2020 منتشر کرد که اولین نسخه تجاری فناوری STARK بود و توسط Deversifi مورد استفاده قرار گرفت. نسخه V2 در دسامبر 2020 دنبال شد و شامل اثبات STARK تولید شده توسط Cairo ، پشتیبانی از ERC-721 و اتصال سریع‌تر به شبکه اصلی اتریوم بود. در آینده، Starkware قصد دارد استارک‌نت را در چند مرحله راه‌اندازی کند، که شاهد قابلیت همکاری بین برنامه‌های مختلف خواهد بود.

Starkware تاکنون 165.5 میلیون دلار در چندین دور سرمایه‌گذاری جمع‌آوری کرده است. در دور اولیه در ماه می 2018، حدود 6 میلیون دلار جمع‌آوری کرد و به دنبال آن یک افزایش سرمایه در سری A به مبلغ 30.5 میلیون دلار با مشارکت صندوق‌های سرمایه‌گذار خطرپذیر کریپتو مانند ConsenSys، Dragonfly Capital و چندین مورد دیگر صورت گرفت. در ژوئن 2021، این شرکت با مشارکت Paradigm، Alameda Research، Three Arrows Capital و سایرین، افزایش سرمایه 75 میلیون دلاری سری B را نهایی کرد. در نوامبر 2021، سرمایه 50 میلیون دلاری سری C ارزش آن را به 2 میلیارد دلار رساند. Sequoia، Alameda Research، Funders Fund، Paradigm و Three Arrows Capital به این دور پیوستند. این شرکت همچنین ویتالیک بوترین، یکی از بنیانگذاران اتریوم را به عنوان سرمایه‌گذار می‌داند.

آیا توکن Starkware STK و ایردراپ وجود خواهد داشت؟

مانند zkSync،در حال حاضر Starkware توکن ندارد. با این حال احتمالاتی در این زمینه مطرح است و تیم پروژه این ایده را رد نکرده است. در سرور دیسکورد StarkWare، اعضای تیم اغلب به سوالات مربوط به توکن پاسخ خاصی نمی‌دهند. اما یکی از ابتکارات کلیدی StarkWare، غیرمتمرکز کردن StarkNet است و یک روش برای انجام این کار، صدور یک توکن حاکمیتی است.

چگونه با استارک‌نت تعامل داشته باشیم تا شانس دریافت ایردراپ احتمالی را بیشتر کنیم؟

استارک‌نت هنوز در مرحله آلفای خود است و نمی‌تواند؛ مانند راه‌حل‌های لایه دو دیگر استفاده شود. با این حال، همچنان می‌توانید با اپلیکیشن‌های استارک‌نت تعامل داشته باشید تا اگر ایردراپی وجود داشت، شانس دریافت آن را داشته باشید. برای انجام این کار، به یک کیف پول نیاز دارید. در حال حاضر، دو گزینه کیف پول در دسترس است و یک گزینه نیز در آینده به آن اضافه خواهد شد.

• Argent X، اولین کیف پول استارک‌نت
• Braavos، یک راه حل خودحضانتی
• MetaMask، یک کیف پول محبوب که به زودی از استارک‌نت پشتیبانی خواهد کرد

کیف پول Argent X

Argent اولین کیف پول دیفای بود که در استارک‌نت مستقر شد و بیش از 3.5 میلیون تراکنش دارد. علاوه بر اینکه یک راه حل خودحضانتی (Non-custodial) است، همچنین برای کسب بازدهی از دارایی‌های کریپتویی، خزانه‌هایی ارائه می‌دهد. Argent توسط سرمایه‌گذاران برجسته‌ای مانند Paradigm، Index Ventures و غیره حمایت می‌شود.

نحوه استفاده از Argent

شما می‌توانید از Argent از طریق چند مرحله ساده استفاده کنید:

1. Argent را از اپ‌استور یا پلی‌استور دانلود کنید.

2. روی گزینه Create new wallet کلیک کنید.

3. یک نام کاربری انتخاب کنید.

4. برای تأمین مالی حساب خود بر روی Top up یا برای به اشتراک گذاشتن آدرس خود روی Recieve کلیک کنید.

5. با واریز دارایی حساب خود را فعال کنید. پس از اولین واریز اتریوم، می‌توانید از زنجیره لایه 2 برای واریزی‌های بعدی خود استفاده کنید.

کیف پول Braavos

Braavos یکی دیگر از کیف پول‌های دیفای بومی استارک‌نت همراه با ارائه خدمات NFT است. این کیف پول به کاربران امکان می‌دهد توکن‌ها و NFT خود را همگی در یک مکان مدیریت کنند.

نحوه استفاده از Braavos

1. افزونه Braavos را برای فایرفاکس یا کروم دانلود کنید.

2. یک رمز عبور ایجاد کنید و عبارت 12 کلمه‌ای را یادداشت کنید.

3. توکن‌ها را در شبکه تست آلفا ارسال یا دریافت کنید. Braavos درست مانند سایر کیف پول‌های وب مانند Metamask کار می‌کند، بنابراین UX آن باید برای کاربران باتجربه دیفای آشنا باشد.

کیف پول متامسک

متامسک یک همکاری استراتژیک با Starkware را اعلام کرده است و آن را به اولین پروژه لایه 2 اثبات دانش صفر تبدیل کرد که توسط کیف پول محبوب وب پشتیبانی می‌شود:

برای استفاده از Starkware در متامسک ، باید Metamask Flask و Starknet Snap را نصب کنید. با این حال، متامسک به توسعه‌دهندگان توصیه می‌کند که ادغام جدید را امتحان کنند، که هنوز در آلفا است و باگ‌هایی نیز دارد.

بهترین اپلیکیشن‌های استارک‌نت

در حال حاضر بیش از 120 پروژه در استارک‌نت در حال ساخت هستند. برخی از بهترین اپلیکیشن‌های کاربردی در شبکه آزمایشی استارک‌نت در ادامه لیست شده است.

پل‌های استارک نت (StarkNet Bridges)

استارک گیت (StarkGate)

StarkGate پل رسمی از اتریوم به استارک نت است. در طول نسخه آلفا فعلی، StarkGate به حداکثر سپرده 0.25 اتریوم و 50 دای محدود شده است.

Orbiter Finance

Orbiter Finance یک پل Cross-rollup غیرمتمرکز با قراردادهای هوشمند فقط در سمت مقصد است و در حال ایجاد زیرساخت‌های Multi-rollup است. این اپلیکیشن هم برای Optimistic و هم برای zk-rollups در دسترس است

LayerSwap

LayerSwap پل دیگری برای زنجیره‌های لایه 2 مانند Starkware، zkSync، Optimism و Arbitrum است. LayerSwap فناوری پل خود را Bransfer می‌نامد و وعده داده است که Bransfer اتصال حساب‌های صرافی کریپتو خود را آسان و ایمن می‌کند.

اپلیکیشن‌های حوزه دیفای

Alpharoad

Alpharoad یک پلتفرم دیفای و یک صرافی غیرمتمرکز است. این به کاربران اجازه می‌دهد تا با استراتژی‌های سرمایه‌گذاری Alpha Road خود سود کسب کنند و NFTها را به عنوان یک ابزار مالی ارائه می‌دهد. کاربران می‌توانند دارایی‌های رمزنگاری خود را با استفاده از Alpharoad AMM سواپ کنند.

mySwap

mySwap یکی از اولین پروتکل‌هایی بود که در استارک‌نت راه‌اندازی شد. این یک صرافی غیرمتمرکز مبتنی بر بازارساز خودکار (AMM) برای سواپ توکن است که در حال حاضر در شبکه آزمایشی وجود دارد.

JediSwap

JediSwap یکی دیگر از صرافی‌های غیرمتمرکز مبتنی بر AMM برای سوآپ توکن و تامین نقدینگی است. کاربران می‌توانند با ارائه دو دارایی وارد یک استخر نقدینگی (LP) شوند یا توکن‌های خود را «zap» کنند تا با یک کلیک در استخر گنجانده شوند.

xBank Finance

xBank Finance یک بازار نقدینگی در استارک‌نت است. کاربران می‌توانند با سپرده‌گذاری دارایی‌ها در بازارهای سپرده xBank وام‌دهنده یا با سپرده‌گذاری و استفاده از دارایی‌های خود به عنوان وثیقه، وام‌گیرنده باشند.

اپلیکیشن‌های حوزه NFT

Aspect

Aspect اولین بازار NFT است که بر روی استارک‌نت ساخته شده است. این شرکت ادعا می‌کند که تا 100 برابر کارمزد کمتری برای معاملات NFT ارائه می‌دهد. کاربران می‌توانند NFTها را در Starknet Alpha Testnet بخرند یا بفروشند و با بارگذاری دارایی‌های بصری NFTهای جدید ایجاد کنند. Aspect نیز با کیف پول Argent یکپارچه شده است.

Briq

Briq یک پروتکل NFT سه‌بعدی است که در حال ساخت NFTهایی است که قابلیت ترکیب و همکاری دارند.

Bitmapbox

Bitmapbox یک بازی دوبعدی آنچین در StarkNet است. کاربران می‌توانند از بلوک‌ها برای ایجاد یک NFT در لایه 1 یا ساخت بازی‌های آنچین جدید استفاده کنند.

Mintsquare

Mintsquare یک بازار NFT قابل ترکیب است که هم در استارک‌نت و هم zkSync 2.0 موجود است. Mintsquare قصد دارد به چیزی شبیه به “OpenSea of L2 zk-rollups” تبدیل شود و هدفش همراه‌سازی 100 میلیون نفر برای مینت و معامله دارایی‌های NFT است.

سوالات متداول

• آیا اکوسیستم Starkware ایردراپ خواهد داشت؟

احتمالاتی در این زمینه مطرح است و تیم پروژه این ایده را رد نکرده است. در سرور دیسکورد StarkWare، اعضای تیم اغلب به سوالات مربوط به توکن پاسخ خاصی نمی‌دهند.

• با کدام کیف پول‌ها در استارک نت فعالیت داشته باشیم؟

با کیف پول‌های Argent X، Braavos و MetaMask می‌توانید با استارک نت تعامل داشته باشید و شانس خود را برای ایردارپ احتمالی افزایش دهید.

منبع: coinmarketcap