ارزش کل قفل‌شده (TVL) چیست؟

صنعت کریپتو با سرعت بی‌سابقه‌ای در حال رشد است؛ به‌طوری‌که هر روز شاهد اتفاق جدیدی در امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) یا در زمینه توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) هستیم.

براساس گزارش‌ها، صنعت مالی غیرمتمرکز از سپتامبر ۲۰۲۱، ارزشی بالغ بر ۸۰ میلیارد دلار داشت و در ۱۲۵ برنامه برتر قفل‌شده بود.

در زمان نگارش این مقاله، ارزش کل بازار رمزنگاری دیفای ۵۴ میلیارد دلار است. ردیابی و اندازه‌گیری ارزش کلی بازار دیفای بسیار مهم است.

سرمایه‌گذاران کریپتو همواره به‌دنبال شاخص‌هایی برای ارزیابی پروژه‌ها هستند. یکی از این شاخص‌ها، ارزش کل قفل‌شده یا TVL است که خود را معیاری مهم برای ارزیابی فضای مالی غیرمتمرکز معرفی کرده است.

با این حال پیش از اینکه با تأثیرگذاری و اهمیت نقش TVL در بخش DeFi آشنا شویم، اجازه دهید ابتدا بفهمیم مفهوم واقعی TVL چیست.

ارزش کل قفل‌شده (Total Value Lock)

کل ارزشی که پلتفرم DeFi در قراردادهای هوشمند خود نگهداری می‌کند، با عنوان «ارزش کل قفل‌شده» یا «TVL» نامیده می‌شود.

درواقع TVL بیانگر تمام وجوه موجود در پلتفرم‌هاست و TVL کلی صنعت، مجموع تمام TVL ها در برنامه‌های مختلف DeFi است.

علاوه ‌بر این TVL یک برنامه DeFi نشان می‌دهد تا چه حد توانسته در جلب‌توجه کاربرانی که در زمینه انجام تراکنش‌ها فعال هستند، موفق باشد؛ درحالی‌که TVL تنها معیاری خاص برای پروژه‌های DeFi است، ارزش بازار برای هر پلتفرم مبتنی بر بلاکچین که توکن‌های خود را صادر می‌کند، اجرا خواهد شد.

محاسبه TVL از پلتفرمی به پلتفرم دیگر متفاوت است. TVL درواقع یک معیار مهم برای پلتفرم‌های DeFi خاص برای وام‌دادن و مبادله محسوب می‌شود.

«ارزش کل قفل‌شده» این قابلیت را دارد که به‌طور مستقیم بر قابلیت استفاده و همچنین بازده برنامه‌های دیفای تأثیرگذار باشد.

برنامه‌های امور مالی غیرمتمرکز همواره TVL بالاتر را هدف قرار می‌دهند؛ زیرا TVL بالاتر به معنای مبادله کارآمدتر و همچنین عرضه مؤثرتر نقدینگی برای وام‌گیرندگان در بازار وام است.

نحوه محاسبه ارزش کل قفل‌شده چیست؟

محاسبه TVL یک پروژه آسان است. شما باید تعداد توکن‌های سپرده‌شده در یک پروژه را در قیمت فعلی آن برحسب USD ضرب کنید و درنهایت TVL پروژه را به دست آورید.

اگر پروژه‌ای سپرده‌ها را در چندین توکن بپذیرد، باید TVL را برای هر توکن محاسبه کرده و سپس آن‌ها را جمع کنید تا TVL پروژه را به دست آورید.

در مرحله بعد برای بررسی اینکه ارزش‌گذاری توکن بومی پروژه، کمتر یا بیشتر از ارزش واقعی آن است، باید نسبت TVL پروژه محاسبه شود. برای این کار، ارزش بازار باید بر TVL توکن تقسیم شود.

برای به دست آوردن ارزش بازار، باید تعداد کل توکن‌های در گردش را در قیمت فعلی آن ضرب کنید. اگر نسبت TVL کمتر از ۱ باشد، یعنی ارزش‌گذاری دارایی کمتر از ارزش آن است و چنانچه نسبت TVL بیشتر از ۱ باشد، به این معناست که دارایی بیش‌ازحد ارزش‌گذاری شده است.

برای اینکه واقعاً بفهمید مفهوم ارزش کل قفل‌شده چیست، باید بدانید این معیار چگونه محاسبه می‌شود.

با شناخت عوامل خاصی که ارزش کل و نسبت TVL یک پروتکل را تعیین می‌کنند، بهتر متوجه خواهید شد که این شاخص به‌واقع چه چیزی را اندازه می‌گیرد و اعداد درباره سرویس مدنظر چه چیزی را نشان می‌دهند.

محاسبه TVL پروتکل‌های DeFi نیازمند اندازه‌گیری معیار در دسته‌های مختلف محصول است. هر پروتکل یا سرویس DeFi براساس ساختار خاص خود عمل می‌کند و این تفاوت‌ها نحوه محاسبه TVL را تغییر می‌دهد؛ برای مثال خدمات مبتنی بر وام روی دارایی‌های سپرده‌شده تمرکز می‌کنند؛ درحالی‌که پروتکل‌های توکن‌سازی شامل دارایی‌های تولیدشده است.

بسیاری از پروتکل‌ها این ویژگی‌ها را به روش‌های منحصربه‌فردی ترکیب می‌کنند و برای رسیدن به TVL نیاز به تحلیل عمیق‌تری دارند.

در هر صورت، محاسبه مقدار کل قفل‌شده و نسبت TVL، در مدنظر قراردادن اجزای مرکزی DeFi خلاصه می‌شود. در بخش‌های آینده به بررسی انواع پروژه‌های دیفای و نحوه محاسبه TVL هریک خواهیم پرداخت.

وضعیت فعلی TVL در DeFi

حال که به سؤال «Total Value Locked چیست» پاسخ دادیم و نحوه محاسبه آن را یاد گرفتیم، سیگما در نظر دارد کمی از وضعیت فعلی TVL در دیفای برای‌ شما بگوید.

امور مالی غیرمتمرکز یا DeFi در سال ۲۰۲۰ محبوبیت زیادی یافت و بسیاری از راه‌حل‌های جدید این سیستم، به‌عنوان روش‌های جدید سرمایه‌گذاری در حال تکامل بودند.

دارایی‌های DeFi به‌طور معمول با بهره و پاداش حاصل از خدماتی مانند سهام‌گذاری، استخرهای نقدینگی و وام‌دهی که به‌عنوان قراردادهای هوشمند در دسترس قرار دارند، مرتبط هستند؛ برای مثال TVL می‌تواند به سرمایه‌گذاران نشان دهد آیا منطقی است دارایی‌های خود را در پلتفرم DeFi مربوط به اشتراک بگذارند.

در حال حاضر «ارزش کل قفل‌شده» سیستم DeFi حدود ۵۴ میلیارد دلار است که در برنامه‌های مختلف DeFi سراسر جهان جای دارد. با توجه به این واقعیت که TVL دو سال پیش حدود ۴۰۰ میلیون دلار بود؛ بنابراین می‌توان با قطعیت اذعان داشت که رشد TVL در حوزه DeFi خارق‌العاده بوده است.

یکی از بزرگ‌ترین مراحل رشد TVL برای تأمین مالی غیرمتمرکز، بین سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ اتفاق افتاد. محبوب‌ترین پروتکلی که سهم عمده‌ای از «کل ارزش قفل‌شده» بخش DeFi را به خود اختصاص داده «MakerDAO» است.

همچنین بسیاری از پروتکل‌های محبوب دیگر مانند Aave و Curve به رشد TVL برای حوزه مالی غیرمتمرکز کمک می‌کنند.

استفاده از TVL برای سنجش پروژه‌های دیفای

نقش TVL در DeFi، یک نقطه برجسته جدایی‌ناپذیر برای رشد چشم‌انداز کلی DeFi به شمار می‌آید. پلتفرم‌های DeFi به سرمایه نیاز دارد که این سرمایه می‌تواند به شکل نقدینگی یا وثیقه در استخرهای معاملاتی باشد.

ارزش کل قفل‌شده در یک پلتفرم خاص DeFi نه‌تنها ارزش دارایی‌های موجود در پروتکل را نشان می‌دهد، بلکه حاکی از جذابیت آن برای کاربران است.

TVL بهتر و بالاتر، یک شاخص واضح از قابلیت استفاده مؤثر برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران محسوب می‌شود. رشد TVL برای یک پروتکل خاص DeFi سبب پیشرفت و بهبود قابل‌قبول این پلتفرم در زمینه‌هایی مانند قابلیت استفاده، نقدینگی و محبوبیت خواهد شد.

همه این عوامل می‌توانند به ایجاد فرصت‌های معتبر برای موفقیت پروژه DeFi منجر شوند.

TVL بالاتر نشان می‌دهد یک پروتکل DeFi، سرمایه قفل‌شده بیشتری در پلتفرم دارد؛ درنتیجه کاربران می‌توانند در طیف گسترده‌ای از مزایا و بازدهی بهتر سرمایه‌گذاری کنند.

از سوی دیگر، TVL کمتر بی‌شک دلالت بر نبود سرمایه دارد و درنهایت به تعبیر کاربر نشان‌دهنده بازده پایین‌تر است. بر همین اساس باید بگوییم شاخص «ارزش کل قفل‌شده» به مراتب بهتر و کارآمدتر از «برآورد ارزش بازار» خواهد بود.

به‌طورکلی، شما باید درک کنید که «ارزش کل قفل‌شده» برای یک پلتفرم DeFi شاخصی معتبر از عملکرد آن محسوب می‌شود؛ بنابراین نمی‌توان اهمیت استفاده «ارزش کل قفل‌شده» در DeFi را برای تشخیص استحکام یک پروژه انکار کرد.

اهمیت و کاربرد TVL چیست؟

با توجه به اینکه مقدار کل قفل‌شده مختص چشم‌انداز DeFi است، یافتن بهترین پروژه دیفای با بالاترین TVL اهمیت بسیار زیادی دارد. همان‌طور که بیان شد، ارزش کل قفل‌شده در سال ۲۰۲۰ رشد فراوانی داشت و پروتکل MakerDAO در صدر لیست TVL پروژه‌های دیفای قرار داشت.

در حال حاضر پروتکل‌های جدیدی مانند Aave و Curve نیز وارد بازار شده‌اند و جایگاه قابل‌قبولی را دارند؛ برای مثال Curve درمجموع حدود ۱۷ میلیارد دلار TVL دارد؛ درحالی‌که MakerDAO دارای ۱۱.۵ میلیارد دلار TVL است.

دیگر پروتکل‌های محبوب DeFi با تخمین TVL بالا شامل Lido و Anchor هستند. «ارزش کل قفل‌شده» Lido حدود ۱۵.۴ میلیارد دلار تخمین زده شده و این شاخص برای Anchor حدود ۱۲.۶ میلیارد دلار است.

انواع پروژه‌های DEFI و نحوه محاسبه TVL

صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX): صرافی‌های غیرمتمرکز کریپتو در اکوسیستم دیفای، به کاربران این امکان را می‌دهند که ارزهای دیجیتال را در یک بازارساز خودکار (AMM) معامله یا مبادله کنند.

این کاربران هنگام مبادله دارایی‌های رمزنگاری‌شده به‌طور مستقیم با یکدیگر معامله نمی‌کنند. آن‌ها تراکنش‌ها را از طریق یک استخر نقدینگی انجام می‌دهند که جفت ارزهای دیجیتال مورد نیاز را در خود جای می‌دهد.

از Curve Finance (CRV)، Uniswap (UNI) و SushiSwap (SUSHI) می‌توان به‌عنوان برخی از نمونه‌های این پروژه‌ها نام برد. برای پروژه‌های این‌چنینی دیفای، TVL کل ارزشی است که در تمام استخرهای جفت ارز در پروتکل نگهداری می‌شود.

پروژه‌ها و پروتکل‌های وادهی: کارکرد اصلی این پروتکل‌ها، قابلیت استفاده و کاربرد استخرهای نقدینگی برای قرض‌دادن وجوه رمزنگاری‌شده به کاربران خود و اجازه‌گرفتن وام از این استخرهاست.

محبوب‌ترین نمونه‌های این پروژه‌ها Maker (MKR) ،Aave (AAVE) و Compound (COMP) هستند. TVL برای این پروتکل‌ها، کل ارزش نگهداری‌شده در استخرهای وام و استقراض است.

پروژه‌های بهینه‌سازی بازده: این برنامه‌ها برای بهینه‌سازی سرمایه‌گذاری کاربران در پلتفرم‌های مختلف وام‌گیری و وام‌دهی، الگوریتم‌هایی را استفاده می‌کنند.

پروژه‌های این‌چنینی دیفای به‌عنوان مدیران سبد (portfolio) خودکار رفتار می‌کنند. هنگامی که کاربر وجوه خود را به پروتکل‌ها واریز می‌کند، الگوریتم بر این اساس وجوه را به استخرهایی اختصاص می‌دهد که بهترین بازده مورد انتظار را دارند.

یکی از نام‌های محبوب در این نوع پروژه‌های دیفای، Finance (YFI) است. TVL برای این برنامه‌ها ارزشی است که کاربران به برنامه برای بهینه‌سازی بازده وام داده‌اند.

TVL برای پروژه‌های دیفای

به‌طور معمول می‌توانید TVL یک پروژه خاص دیفای را با مراجعه به وب‌سایت آن پیدا کنید. در این بخش TVL برخی از پروژه‌های کلیدی DeFi را مرور می‌کنیم.

Defi Pulse

Total Value Locked به‌عنوان یک استاندارد توسط DeFi Pulse تنظیم شده است و شما می‌توانید TVL این پروژه را در وب‌سایت‌هایی مانند Defi Pulse دنبال کنید.

با این حال توجه داشته باشید Defi Plus، شامل بیشتر وجوه قفل‌شده در محصولات ییلد فارمینگ نمی‌شود؛ زیرا DeFi Pulse قراردادهای هوشمند اساسی هر پروتکل را تنها در بلاکچین اتریوم نظارت می‌کند.

در هر ساعت، نمودارها از طریق کشیدن کل موجودی اتر (ETH) و توکن‌های ERC-۲۰ که توسط این قراردادهای هوشمند نگهداری می‌شوند، به‌روزرسانی خواهند شد. درنهایت از طریق ضرب‌کردن موجودی‌ها در قیمتشان، ارزش کل قفل‌شده برحسب دلار محاسبه می‌‌شود.

DeFi Llama

DeFi Llama، ارزش کل قفل‌شده را تقریباً از طریق تمام زنجیره‌های DeFi محاسبه می‌کند.

شما می‌توانید مقدار TVL زنجیره‌های جداگانه را بررسی کنید. به‌طور طبیعی، هرچه ارزش بیشتر قفل شود، ممکن است ییلد فارمینگ بیشتری در جریان باشد. درواقع دارایی و پول به سمتی حرکت می‌کند که بالاترین بازدهی را دارد.

تفاوت در محاسبات DeFi Pulse و DeFi Llama، ناشی از ارائه داده‌ها توسط افراد و ابزارهای مختلف و همچنین متفاوت‌بودن قوانین هر پروژه است.

TVL زنجیره‌های DeFi

در سطح کلان می‌توان TVL را قیمت کل تمام دارایی‌های سپرده‌گذاری‌شده و نگهداری‌شده در قراردادهای هوشمند بلاکچین اتریوم (هر بلاکچین دیگری) دانست.

برای مقایسه TVL زنجیره‌های مختلف می‌توانید به DeFi Llama مراجعه کید. این سایت تقریباً TVL تمام بلاکچین‌ها را جمع‌آوری می‌کند.

جمع‌بندی

VL یا ارزش کل دارایی‌های کریپتو در یک پروتکل دیفای، معیار مهم و مطمئنی برای سنجش سلامت و کارآمدی یک سیستم است. همچنین با در نظر گرفتن نسبت TVL می‌توان متوجه شد که ارزش‌گذاری یک توکن تا چه حد منطقی و درست تعیین شده است.

کاربرد TVL در پروژه Defi مدت‌هاست به معیاری عالی برای محاسبه ارزش Defi تبدیل شده است. این معیار شامل بررسی ارزش واقعی دارایی‌های پروژه Defi می‌شود.

هر پروتکل Defi روشی برای محاسبه TVL دارد؛ با این حال هدف اصلی بررسی ارزش واقعی دارایی‌های سپرده‌شده در یک قرارداد هوشمند، برای آگاهی از ارزش Defi است.

در این مقاله سعی کردیم پاسخ مناسبی به این سؤال بدهیم که «TVL» چیست. با وجود این برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید همین حالا با سیگما تماس بگیرید.

 پرسش‌های متداول

• ارزش کل قفل‌شده (Total Value Lock) چیست؟

کل ارزشی که پلتفرم DeFi در قراردادهای هوشمند خود نگهداری می‌کند، با عنوان «ارزش کل قفل‌شده» یا «TVL» نامیده می‌شود.

• تفاوت ارزش بازار با ارزش کل قفل‌شده چیست؟

برای به دست آوردن ارزش بازار فعلی باید عرضه در گردش را در قیمت فعلی ضرب کنید؛ درحالی‌که TVL از طریق ضرب قیمت فعلی دارایی‌ها در مقدار وجوهی که به‌عنوان وثیقه در اکوسیستم قفل شده است، محاسبه می‌شود.

• محدودیت TVL چیست؟

TVL به‌عنوان معیاری برای تعیین ارزش و رشد Defi، یک محدودیت عمده دارد. این معیار تنها بر جنبه قیمت دارایی‌ها تمرکز می‌کند و سایر فاکتورها را در نظر نمی‌گیرد.