چرا رکود جهانی در سال 2023 اجتناب‌ناپذیر است؟
ویراستاران دیکشنری انگلیسی کالینز (Collins) کلمه «Permacrisis» را به عنوان کلمه سال 2022 انتخاب کرده اند.
این واژه به عنوان «یک دوره طولانی بی‌ثباتی و ناامنی» تعریف می‌شود، این یک تصویر زشت است که به طور دقیق دنیای امروز را با طلوع سال 2023 در بر می‌گیرد. تهاجم ولادیمیر پوتین به اوکراین منجر به بزرگ‌ترین جنگ زمینی در اروپا از سال 1945، جدی‌ترین خطر تشدید تنش هسته‌ای از زمان بحران موشکی کوبا و گسترده‌ترین تحریم‌ها از دهه 1930 شده است.
افزایش هزینه‌های مواد غذایی و انرژی منجر به بالاترین نرخ تورم از دهه 1980 در بسیاری از کشورها و بزرگ‌ترین چالش اقتصاد کلان در عصر مدرن بانکداری مرکزی شده است.
مفروضاتی که برای دهه‌ها وجود داشته است – اینکه مرزها باید غیر قابل تعرض باشند، سلاح‌های هسته‌ای مورد استفاده قرار نخواهند گرفت، تورم پایین خواهد بود و چراغ‌های کشورهای ثروتمند روشن خواهند ماند – همه به طور همزمان متزلزل شده‌اند.
سه شوک با هم ترکیب شده‌اند تا این آشفتگی را ایجاد کنند. بزرگ‌ترین آنها ژئوپلیتیک است. نظم جهانی پس از جنگ به رهبری آمریکا به چالش کشیده شده است – به وضوح توسط آقای پوتین، و عمیقاً به دلیل بدتر شدن مداوم روابط بین آمریکا و چین.
عزمی که آمریکا و کشورهای اروپایی با آن به تجاوز روسیه پاسخ دادند، ممکن است ایده «غرب» به ویژه اتحاد فرا آتلانتیک را احیا کند. اما شکاف بین غرب و بقیه را بیشتر کرده است.
اکثریت مردم جهان در کشورهایی زندگی می‌کنند که از تحریم‌های غرب علیه روسیه حمایت نمی‌کنند. آقای شی آشکارا ارزش‌های جهانی را که نظم غربی بر آن استوار است، رد می‌کند.
جدایی اقتصادی بین دو اقتصاد بزرگ جهان در حال تبدیل‌شدن به واقعیت است. تهاجم چین به تایوان دیگر غیرممکن نیست. شکاف‌ها در دیگر متحدین دیرینه ژئوپلیتیکی مانند آمریکا و عربستان سعودی نیز ظاهر شده است.
اکثر مردم جهان در کشورهایی زندگی می‌کنند که از تحریم‌های غرب علیه روسیه حمایت نمی‌کنند
جنگ در اوکراین، به نوبه خود، هم به بزرگ‌ترین شوک کالایی از دهه 1970 و هم به تغییر شکل سریع سیستم انرژی جهانی منجر شده است.
اهمیت اوکراین به عنوان یک صادرکننده محصولات کشاورزی به این معنی بود که جنگ، گرسنگی گسترده جهانی را تهدید می‌کرد، تا اینکه وسیله‌ای برای باز کردن بندر اودسا پیدا شد.
حتی در حال حاضر، برای بسیاری از کشورها، دسترسی به غذا و کود ارزان‌تر در خانه اولویت دارد.
تمایل پوتین به تسلیحاتی‌کردن صادرات گاز خود، وابستگی مزمن اروپا به هیدروکربن‌های روسیه را آشکار کرد، دولت‌ها را مجبور کرد تا میلیاردها دلار برای حمایت از مصرف‌کنندگان هزینه کنند و به تقلای دیوانه‌وار برای منابع جدید عرضه منجر شد. و همه اینها در سالی رخ داد که در طی آن پیامدهای تغییرات آب‌وهوایی، از سیل در پاکستان گرفته تا موج گرما در اروپا، به شدت آشکار شده است.
با افزایش هزینه‌های انرژی که حتی سبزترین سیاستمداران اروپایی را بر آن داشته تا دوباره نیروگاه‌های زغال‌سنگ را دوباره راه‌اندازی کنند، چالش‌های بحث برانگیزی بین اطمینان از مقرون‌به‌صرفه بودن، ایمن بودن و پایدار بودن منابع انرژی به وجود آمده است.
افزایش قیمت‌ها
افزایش قیمت انرژی به نوبه خود شوک سوم یعنی از دست دادن ثبات اقتصاد کلان را تشدید کرده است. قیمت‌های مصرف‌کننده در اوایل سال 2022 با افزایش تقاضا و محدودیت‌های عرضه پس از همه‌گیری کرونا مواجه شد.
اما با افزایش قیمت‌های انرژی و مواد غذایی، تورم به یک مشکل دائمی و دورقمی تبدیل شد – و دیگر یک تورم گذرا نبود که تصور می‌شد.
بانک‌های مرکزی بزرگ جهان به رهبری فدرال رزرو، که با تأخیر وُلکر درونی خود را کشف کرد، سریع‌ترین و گسترده‌ترین مجموعه افزایش نرخ‌های بهره را در حداقل چهار دهه گذشته انجام دادند.
بااین‌حال، با نزدیک‌شدن به سال 2022، ثبات اقتصاد کلان هنوز دور است: تورم جهانی نزدیک به دورقمی باقی می‌ماند و مقایسه با دهه 1970 به طرز ناراحت‌کننده‌ای نزدیک به آن دوران است.
حال چه اتفاقی می‌افتد؟ همه چیز به این بستگی دارد که این سه شوک ژئوپلیتیک، انرژی و اقتصادی چگونه تکامل می‌یابند و چگونه بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند.
در کوتاه‌مدت پاسخ تلخ است. بخش اعظم جهان در سال 2023 در رکود اقتصادی قرار خواهد گرفت و در چند جا ضعف اقتصادی می‌تواند خطرات ژئوپلیتیکی را تشدید کند.
این ترکیب سمی در اروپا بیشتر مشهود خواهد بود. با وجود پاییز ملایم و کاهش قیمت انرژی، این قاره با زمستان‌های سختی در سال‌های 23-2022 و 2023-24 مواجه است.
بسیاری از اقتصادهای اروپایی در حال حاضر در آستانه رکود هستند. نرخ‌های بهره بالاتر موردنیاز برای کاهش تورم، هزینه‌های مصرف‌کننده را کاهش و بیکاری را افزایش می‌دهد.
یک سرمای ناگهانی باعث افزایش قیمت گاز و به حقیقت پیوستن چشم‌انداز خاموشی می‌شود. تاکنون دولت‌های اروپایی با یارانه‌های هنگفت و سقف‌های قیمتی، از مصرف‌کنندگان در برابر بدترین شوک قیمت انرژی محافظت کرده‌اند. که نمی‌تواند به طور نامحدود ادامه یابد.
بریتانیا در بدترین وضعیت قرار دارد، هم به خاطر آسیب ماندگار ناشی از برگزیت و هم به لطف آسیب‌هایی که طرح لیز تراس برای کاهش گسترده مالیات بدون بودجه ایجاد کرده است.
بریتانیا برای بازسازی اعتماد بازار پس از مسئولیت‌ناپذیری نخست‌وزیری‌اش، باید بزرگ‌ترین تشدید مالی را در باشگاه G7 انجام دهد، حتی در شرایطی که از عمیق‌ترین رکود اقتصادی رنج می‌برد. ایتالیا، عقب مانده اروپایی دیرینه‌ای که اکنون بریتانیا رقیب آن است، نیز یک نگرانی است.
بزرگ‌ترین خطر ژئوپلیتیکی این است که آقای پوتین که قادر به موفقیت در میدان جنگ نیست، بیشتر تلاش می‌کند تا از این آسیب‌پذیری‌های اروپا سوءاستفاده کند.
این استراتژی در حال حاضر در خود اوکراین مشهود است، جایی که روسیه با نزدیک‌شدن به فصل زمستان تلاش خود را برای از بین بردن زیرساخت‌های انرژی کشور دوچندان می‌کند.
تاکنون تلاش‌های آقای پوتین برای شکستن همبستگی حمایت از اوکراین در غرب اروپا با استفاده از گاز تسلیحاتی شکست‌خورده است. اما او می‌تواند با قطع تمام (و نه برخی) صادرات گاز یا با خرابکاری خطوط لوله گاز اروپا، بسیار فراتر از این پیش برود.
دومین جایی که ضعف اقتصادی می‌تواند ریسک ژئوپلیتیک را در سال آینده بدتر کند، چین خواهد بود. اقتصاد این کشور در حالی وارد سال 2023 خواهد شد که به دلیل مجموعه اشتباهات سیاست داخلی خود، به ویژه عزم آقای شی برای پایبندی به استراتژی خود برای مقابله با کووید صفر و شکست در مقابله با بحران گسترده و شدید دارایی، ضعیف خواهد شد.
در همان زمان، آقای شی لفاظی‌های تهاجمی و ملی‌گرایانه‌اش، به‌ویژه در مورد تایوان را به صدا درآورده است. در کنگره پنج‌ساله حزب در ماه اکتبر که تمرکز مطلق قدرت او را رسمیت بخشید، آقای شی نسبت به «طوفان‌های خطرناک» در پیش رو هشدار داد و به «تحریک‌های فاحش» شامل دخالت‌های خارجی در تایوان اشاره کرد.
او باتوجه‌به وفاداری به شایستگی، دیگر هیچ اقتصاددان باتجربه‌ای در اطراف خود ندارد. اگر مشکلات اقتصادی چین در سال 2023 بدتر شود، هجوم بر سر تایوان ممکن است حواس‌پرتی وسوسه‌انگیز باشد.
اقتصاد آمریکا بسیار قوی‌تر از اقتصاد چین یا اروپا وارد سال 2023 می‌شود. افزایش نرخ تهاجمی فدرال رزرو اقتصاد را وارد رکود خواهد کرد، اما باتوجه‌به اینکه بازار کار همچنان قوی است و پس‌انداز خانوارها فراوان است، این یک نرخ ملایم خواهد بود.
اگرچه قیمت‌های بالای بنزین افزایش تورم را تقویت کرده و به دولت بایدن آسیب رسانده است، این کشور یک تولید کننده بزرگ انرژی است و بنابراین از شوک‌های کالایی امسال سود برده است.
به طرز متناقضی، در سال 2023، قدرت اقتصادی نسبی آمریکا می‌تواند بیشتر از ضعف آن برای بقیه جهان مشکل ساز باشد. فدرال رزرو برای فرونشاندن تورم باید نرخ‌ها را برای مدت طولانی‌تری افزایش دهد و به نوبه خود قدرت دلار را تقویت کرده و سایر بانک‌های مرکزی را ملزم به ادامه این روند کند.
در داخل کشور، خطر این است که دولت متفرق و حتی یک رکود خفیف به معنای بیماری اسکلروز قانونی و در عین حال سیاست مسموم‌تر از حد معمول در واشنگتن باشد.
در آن محیط، حمایت از کمک به اوکراین ممکن است کمرنگ شود و تایوان جذابیت بیشتری پیدا کند. اولی باعث جسارت آقای پوتین می‌شود. دومی آقای شی را عصبانی می‌کند.
از آنجایی که هر بحرانی فرصت‌های جدیدی را ایجاد می‌کند، در میان آشوب امروز، خبرهای خوبی وجود دارد
به طور خلاصه، دلایل زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد سال 2023 سالی تلخ و بالقوه خطرناک خواهد بود. اما از آنجایی که هر بحرانی فرصت‌های جدیدی را ایجاد می‌کند، در میان آشوب امروز، خبرهای خوبی وجود دارد.
برخی از کشورها در میان تاریکی شکوفا خواهند شد. به عنوان مثال، اقتصادهای خلیج فارس در حال شکوفایی هستند و نه تنها از قیمت‌های بالای انرژی بهره می‌برند، بلکه نقش رو به رشد خود را به عنوان سرمایه گذاران مالی نیز به دست می‌آورند.
هند که در سال 2023 از چین پیشی خواهد گرفت و به پرجمعیت‌ترین کشور جهان تبدیل می‌شود، نقطه درخشان دیگری خواهد بود که با کاهش قیمت نفت روسیه، رشد سرمایه گذاری داخلی و افزایش علاقه خارجی‌هایی که مایل به تنوع بخشیدن به زنجیره تامین خود از چین هستند، تقویت می‌شود.
به طور کلی، اقتصادهای نوظهور نسبتاً بهتر از دوره‌های قبلی افزایش نرخ بهره و رکود جهانی خواهند بود.
این تغییر و تحول منجر به زیر سوال بردن ارتدکس خواهد شد. از آنجایی که تورم به تدریج و به شکل دردناکی تحت کنترل قرار می‌گیرد، بانک‌های مرکزی این سوال را خواهند داشت که تا چه حد باید مقاومت خود را افزایش دهند.
تعداد کمی هستند که احتمالاً به هدف 2 درصدی خود برای تورم نزدیک می‌شوند و بحث‌های جدی در مورد اینکه آیا این واقعاً هدف درستی است یا خیر وجود خواهد داشت.
در همین حال، شوک انرژی تغییر به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر را تقویت می‌کند: فاتح بیرول، رئیس آژانس بین المللی انرژی آن را «نقطه عطفی در تاریخ انرژی» نامیده است که «انتقال انرژی پاک را تسریع خواهد کرد.»
در عین حال، این بحران همچنین واقع‌گرایی بیشتری را در مورد نقش مداوم سوخت‌های فسیلی و به‌ویژه نقش گاز طبیعی به عنوان سوخت پلی برای آینده‌ای سبزتر تشویق خواهد کرد.
پیش بینی پیامدهای ژئوپلیتیک بلندمدت شوک‌های سال 2022 سخت‌ترین کار است. هر اتفاقی که در اوکراین رخ دهد، واضح است که آقای پوتین در هدف استراتژیک خود برای انکار حق وجود این کشور شکست خواهد خورد.
در عوض، اوکراین یک کشور غرب محور با بزرگ‌ترین و سخت‌ترین ارتش در اروپا خواهد بود. حتی اگر خارج از ناتو باشد، محاسبات امنیتی اروپا را متحول خواهد کرد. و موفقیت اوکراین باید مکث سایر متجاوزان بالقوه برای فکر کردن خواهد شد.
بااین‌حال، امتناع اکثر اقتصادهای نوظهور از عضویت در رژیم تحریم‌های غرب علیه روسیه نشان می‌دهد که درخواست گسترده‌تر برای دفاع از آزادی‌های دموکراتیک و حق تعیین سرنوشت محدود است. با آغاز سال 2023، نظم پس از جنگ نمرده است – اما تغییر یافته است.
منبع: Economist
دیدگاه ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
استفاده از کلمات و محتوای توهین‌آمیز و غیراخلاقی به هر شکل و هر شخص ممنوع است.
انتشار هرگونه دیدگاه غیراقتصادی، تبلیغ سایت، تبلیغ صفحات شبکه‌های اجتماعی، قراردادن اطلاعات تماس و لینک‌های نامرتبط مجاز نیست.